Indiendatum: 25 oktober 2024
Door: Alyssa Voorwald, Arie Roest (beiden VVD), Thijs Vos (Partij Sleutelstad)
Naar aanleiding van de aangenomen motie in de Tweede Kamer[1] die oproept tot uitstel van de invoering van zero-emissiezones tot 2029, maken VVD Leiden en Partij Sleutelstad zich zorgen over de gevolgen van een te vroege invoering van deze maatregel in onze stad. Ondanks de brede oproep uit de landelijke politiek heeft het College[2] aangegeven vast te willen houden aan de geplande invoering per januari 2025. VVD Leiden en Partij Sleutelstad betreuren dit standpunt en benadrukken dat de Kamer zich duidelijk heeft uitgesproken voor meer tijd en flexibiliteit voor ondernemers. Wij vinden het van belang dat Leiden zich ook in deze fase aanpast aan de motie die in de Tweede Kamer is aangenomen. Tegelijkertijd zijn we bezorgd over de complexe en kostbare ontheffingsprocedures voor bedrijven die tijdelijk nog niet kunnen voldoen aan de eisen van de zero-emissiezone. Wij roepen het College dan ook op om in lijn met de landelijke ontwikkelingen zorgvuldig te overwegen of uitstel wenselijk is en om de ontheffingsregels verder te versoepelen om de last voor ondernemers te verlichten.
Op grond van artikel 45 van het Reglement van Orde stelt de leden Voorwald en Roest (beide VVD) en Vos (PS) het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Leiden de volgende vragen:
- Is het College voornemens zich te houden aan de door de Tweede Kamer aangenomen motie die oproept tot uitstel van de invoering van zero-emissiezones voor bedrijfsvoertuigen tot 2029?
- En zo nee, waarom niet?
- Is het College bereid om in overleg te treden met ondernemers en ondernemersorganisaties en daarnaast te onderzoeken of de aanvraagprocedures voor ontheffingen voor de zero-emissiezone kunnen worden versoepeld, met als doel de administratieve lasten, complexiteit en kosten per ontheffing te verlagen?
- Hoe beoordeelt het College de financiële en administratieve impact van de jaarlijkse aanvraag- en goedkeuringsprocessen voor ontheffingen voor ondernemers, en welke maatregelen worden overwogen om deze last te verlichten?
- Heeft het College overwogen een regeling te treffen waarbij ondernemers wiens ontheffingsaanvraag wordt afgewezen hun aanvraagkosten kunnen terugkrijgen, en zo niet, hoe rechtvaardigt het College deze kosten die ondernemers mogelijk onnodig maken zonder haalbaar alternatief?
- In hoeverre houdt het College rekening met de zorgen van ondernemers dat de zero-emissiezone, zonder aanvullend uitstel of versoepelingen, kan leiden tot faillissementen, en wat is de bereidheid van het College om extra overgangsregelingen en maatwerkafspraken te bieden voor getroffen sectoren?
[1] Gemeenten en ondernemers boos over uitstel uitstootvrije zones (binnenlandsbestuur.nl)
[2] Wethouder vastbesloten: ‘Zero-emissiezone voor bedrijfsvoertuigen gaat door’ | Sleutelstad
Antwoorddatum: 4 december 2024
Schriftelijke vragen van de leden Voorwald en Roest (beide VVD) en Vos (PS)
aan het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Leiden
over ‘Zero-emissiezone voor bedrijfsvoertuigen gaat door’ (ingediend 25
oktober 2024)
Antwoord van Burgemeester en Wethouders (ontvangen 4 december 2024):
Naar aanleiding van de aangenomen motie in de Tweede Kamer(1) die oproept tot uitstel van de
invoering van zero-emissiezones tot 2029, maken VVD Leiden en Partij Sleutelstad zich zorgen over
de gevolgen van een te vroege invoering van deze maatregel in onze stad. Ondanks de brede oproep
uit de landelijke politiek heeft het College(2) aangegeven vast te willen houden aan de geplande
invoering per januari 2025. VVD Leiden en Partij Sleutelstad betreuren dit standpunt en benadrukken
dat de Kamer zich duidelijk heeft uitgesproken voor meer tijd en flexibiliteit voor ondernemers. Wij
vinden het van belang dat Leiden zich ook in deze fase aanpast aan de motie die in de Tweede
Kamer is aangenomen. Tegelijkertijd zijn we bezorgd over de complexe en kostbare
ontheffingsprocedures voor bedrijven die tijdelijk nog niet kunnen voldoen aan de eisen van de zeroemissiezone. Wij roepen het College dan ook op om in lijn met de landelijke ontwikkelingen zorgvuldig
te overwegen of uitstel wenselijk is en om de ontheffingsregels verder te versoepelen om de last voor
ondernemers te verlichten.
Op grond van artikel 45 van het Reglement van Orde stelt de leden Voorwald en Roest (beide VVD)
en Vos (PS) het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Leiden de volgende
vragen:
- Is het College voornemens zich te houden aan de door de Tweede Kamer aangenomen
motie die oproept tot uitstel van de invoering van zero-emissiezones voor
bedrijfsvoertuigen tot 2029? - En zo nee, waarom niet?
Antwoord:
Nee, de bevoegdheid tot het instellen van een zero emissiezone stadsdistributie, op basis van het
door het college vastgestelde Verkeersbesluit en beleidsregels ontheffingenbeleid, ligt bij de
gemeente zelf. Het Rijk heeft geen juridische zeggenschap over het in- dan wel uitstellen van de zero
emissiezones. Er is ook geen kabinetsbesluit daartoe genomen.
Gemeente Leiden heeft in overleg met alle zero-emissie gemeenten en brancheorganisaties als TLN,
VNO-NCW en Evofenedex aangegeven dat vanaf 1 januari 2025 de zone stapsgewijs wordt ingevoerd
conform eerder overeengekomen landelijke regels. Zo blijven we ook een betrouwbare
overheidspartner voor al die ondernemers, leveranciers en aanbieders die hebben geïnvesteerd in
schonere diesel of elektrische voertuigen of zero-emissie bedrijfsvoering. Zie daartoe ook het
bijgevoegde persbericht, de eerder aan u toegezonden wethoudersbrief van 9 oktober jl. en de
wethoudersbrief die u afgelopen week heeft ontvangen.
De invoering van de zero-emissie zone stadsdistributie werkt daarbij aanvullend op autoluwe
maatregelen om stap voor stap meer ruimte te maken voor een duurzame, leefbare en economisch
gezonde stad. Daarbij ligt de focus ook op het goederenvervoer en in het bijzonder op de efficiënte
distributie van goederen in de (binnen)stad van Leiden. Met het liefst kleinschalige
vervoersbewegingen (elektrische bestelwagens, bakfietsen en cargobikes) en andere
vervoersbewegingen (elektrische boten).
(1) Gemeenten en ondernemers boos over uitstel uitstootvrije zones (binnenlandsbestuur.nl)
(2)Wethouder vastbesloten: ‘Zero-emissiezone voor bedrijfsvoertuigen gaat door’ | Sleutelstad
De effecten van de zone op leefbaarheid en luchtkwaliteit zijn daarbij aanzienlijk: in de eindsituatie in
2030 met gemiddeld 36.000 uitstootvrije kilometers levert dit een besparing van gemiddeld 2500 ton
CO2-uitstoot op jaarbasis (exclusief weekenddagen) op. Voor middelzwaar vrachtverkeer leidt de
invoering van een ZE-zone zelfs tot een reductie van gemiddeld 34% stikstof en gemiddeld 18%
fijnstof. Deze effecten zijn zichtbaar tot 1 km rondom de ZE-zone.
Tenslotte zien we aan de hand van zowel de RDW gegevens als gegevens van de logistiek makelaar
dat er bovendien al veel door ondernemers is geïnvesteerd. Het zou oneerlijk richting hen zijn om de
zone nu uit te stellen.
Daarbij geldt op 1 januari de zone alleen voor bepaalde dieselbestelbussen (emissieklasse 4 of lager).
Schonere dieselbestelbussen (met emissieklasse 5) kunnen nog tot 1 januari 2027 in de ZE zone
rijden. Voor nog schonere voertuigen (emissieklasse 6) geldt dat tot 2028. Voor vrachtwagens gold de
milieuzone al sinds eind 2022. Ook zijn er ontheffingen mogelijk bij dreigend faillissement, voor
ondernemers die binnenkort met pensioen gaan of voor die ondernemers voor wie nu nog geen
geschikte elektrische bedrijfswagen te koop is.
Middels de overgangsregelingen en de coulanceperiode komen we kwetsbare ondernemers
tegemoet, zodat zij goed kunnen blijven ondernemen. - Is het College bereid om in overleg te treden met ondernemers en
ondernemersorganisaties en daarnaast te onderzoeken of de aanvraagprocedures voor
ontheffingen voor de zero-emissiezone kunnen worden versoepeld, met als doel de
administratieve lasten, complexiteit en kosten per ontheffing te verlagen?
Antwoord:
De gemeente past dit beleid al toe. Voor die ondernemers die in 2025 met de invoering van de ZE
zone te maken krijgen, belooft de gemeente Leiden een soepel beleid te voeren met aandacht voor
ondernemers. Uitgangspunten zijn haalbaarheid en betaalbaarheid.
Vanuit Ondernemend Leiden en Centrummanagement Leiden is het idee gekomen om rondom de ZE
zone een Leergroep voor Ondernemers op te richten. Deze Leergroep bekijkt hoe de dienstverlening
rondom de ZE zone verloopt. Daar waar nodig worden dan verbeteringen voorgesteld. Het idee van
de Leergroep wordt door de gemeente omarmt. Daarbij wordt het aanvraagproces sowieso door het
Centraal Loket (CL) op verzoek van gemeenten voortdurend geactualiseerd en heeft het CL
aangegeven open te staan voor inbreng. De meest actuele stand van zaken staat opwegnaarzes.nl;
daarbij is het mogelijk voor de ondernemer om zich te wenden tot de helpdesk (info@zeroemissieloket.nl). Ook bieden wij ondernemers de hulp aan van een gratis op-maat-advies door een
logistiek makelaar en eventueel aanvullende, persoonlijke hulp bij het aanvraagproces. - Hoe beoordeelt het College de financiële en administratieve impact van de jaarlijkse
aanvraag- en goedkeuringsprocessen voor ontheffingen voor ondernemers, en welke
maatregelen worden overwogen om deze last te verlichten?
Antwoord:
Zie het vorige antwoord; overigens geldt een dergelijk aanvraagproces al jarenlang in kader van
milieuzone vracht dan wel in kader van overige ontheffingsaanvragen. Dit proces functioneert naar
ons oordeel goed. - Heeft het College overwogen een regeling te treffen waarbij ondernemers wiens
ontheffingsaanvraag wordt afgewezen hun aanvraagkosten kunnen terugkrijgen, en zo
niet, hoe rechtvaardigt het College deze kosten die ondernemers mogelijk onnodig
maken zonder haalbaar alternatief?
Antwoord:
De beoordeling van elke ontheffings- dan wel vergunningsaanvraag brengt kosten met zich mee; dit
zie je ook onder meer terug in legeskosten. Het is niet gebruikelijk om bij een afwijzing de
aanvraagkosten te retourneren. Daarbij worden kosten in rekening gebracht door het Centraal Loket
en niet door de gemeente zelf. Daarbij komt dat zowel landelijk als lokaal er vooralsnog geen
aanvragen afgewezen zijn voor ondernemers. Dat wil zeggen dat alle ontheffingsaanvragen voor
ondernemers zijn toegekend. - In hoeverre houdt het College rekening met de zorgen van ondernemers dat de zeroemissiezone, zonder aanvullend uitstel of versoepelingen, kan leiden tot
faillissementen, en wat is de bereidheid van het College om extra overgangsregelingen
en maatwerkafspraken te bieden voor getroffen sectoren?
Antwoord:
Juist hiervoor zijn de gemeente-specifieke ontheffingen in het kader van bedrijfseconomische
omstandigheden dan wel de hardheidsclausule bedoeld. De eerste ontheffingen op dit gebied zijn ook
al toegekend. Sowieso zijn we voortdurend in gesprek met diverse sectoren op lokaal en regionaal
niveau en monitoren we de effecten. Zo zien we landelijk en lokaal (kentekengegevens) dat op 1
januari 85% (ook van de in Leiden geregistreerde voertuigen) zonder problemen in de zone kunnen
rijden, dat wil zeggen zonder dat enige ontheffing benodigd is. Voor die voertuigen die te vervuilend
zijn en de zone niet meer in mogen gelden grofweg twee smaken: 1) het voertuig dient vervangen te
worden als een ondernemer daarvoor de middelen heeft en een dergelijk voertuig is op de markt ook
beschikbaar of 2) een ondernemer kan aanspraak maken op een ontheffing, als diens financiële
situatie of de markt de overstap naar een schoon voertuig aantoonbaar niet toelaat.