Amendement: Stadsbouwhuis als monument behouden en transformeren

Toelichting:

Aanvankelijk heeft de Leidse raad in 2019 ten bate van hetzelfde plan een motieaangenomen om zo mogelijk het Stadsbouwhuis te behouden. De erfgoedpartner van de gemeente Leiden HVOL (Oud Leiden) heeft de afgelopen jaren regelmatig verzocht dit voor Leiden unieke gebouw tot monument te verklaren. Nog maar enkele weken geleden heeft ook de landelijke erfgoed-organisatie Bond Heemschut ons gemeentebestuur met klem verzocht het Stadsbouwhuis als monument te behouden. Als een architectonisch waardevol gebouw wordt gesloopt, is het definitief weg en kan het. nooit meer hersteld worden. Het heeft niet voor niets erf-goed…

• Het betreft hier een architectonisch uitzonderlijk voorbeeld van het Strukturalisme (jaren ’60 en ’70), waarvan dit in Leiden het laatste resterende exemplaar is. Slechts
  enkele voorbeelden van andere vermaarde gebouwen in die stijl zijn landelijk : het voormalige internationale strafhof in de entree van Den Haag, het Vredenburg in Utrecht. Het is bovendien de creatie van een vermaard Leids architect, ir.Temme.
• Monumenten worden altijd op zich beoordeeld op hun waarde, niet op hun mogelijke gebruik. Er is dus bij monumenten nooit sprake van een ‘level playing field’. Anders zou wellicht half Leiden gesloopt zijn, om de te creëren ruimte zo efficiënt mogelijk te gebruiken voor zoveel mogelijk woningen of kantoren.
• Al in een vroeg stadium heeft het gerenommeerde Leidse architectenbureau (Van Veen) aan de wethouder een plan gepresenteerd in samenwerking met het in transformatiebouw gespecialiseerde architectenbureau DiederenDirrix uit Eindhoven en een eveneens in transformatiebouw gespecialiseerde investeringsmaatschappij. Het bleek dat ca. 90 woningen in het Stadsbouwhuis gerealiseerd zouden kunnen worden, inclusief een aantal grondgebonden woningen en het weer in de oorspronkelijke staat restaureren van de in een recent verleden gesloten voorgevel, zodat een open doorgang ontstaat naar de binnentuin en het park daarachter. Ook wordt het gebouw verduurzaamd. Onderin komt 3600 m2 vloeroppervlak voor kantoren, start-ups, commerciële en maatschappelijke faciliteiten
• Tevens is een plan gemaakt om van het moderne en goedgebouwde kantoorgebouw “Tweelinghuis” door transformatie een fraai wooncomplex te maken en op de plaats van het bijbehorende oudere gebouw aan de voorzijde na sloop/nieuwbouw een aantal grondgebonden woningen te realiseren. In totaal kunnen op deze locatie in totaal 84 woningen komen. De huidige gebruikers kunnen ruimschoots in de 3600m2 van de plint van het Stadsbouwhuis terecht. De totale kosten zullen veel lager uitvallen dan de totale sloop-nieuwbouw
• Jammer is dat door allerlei misverstanden en gebrek aan kennis van zaken door inspraakpartner Nieuw Leids Bolwerk in het nieuwe participatie- en planningstraject van afgelopen jaar teveel eenzijdig de focus is gericht op sloop-nieuwbouw. Ook zou de overhaaste verhuizing van een deel van de bewoners van het Doelen-complex, die
  gecompenseerd moeten worden voor de sloop van hun 33 woningen ten bate van de Humanities Campus, een rol in die voorkeur hebben gespeeld. Onduidelijk is wat de reden is dat de wethouder, na de aanvankelijk enthousiast ontvangen plannen van bureau Van Veen c.s. , opeens voor een later aangemelde kandidaat geopteerd heeft. Daarbij werd slechts uitgegaan van sloop/nieuwbouw. Overigens was het plan voor het Tweelinghuis toen nog niet gepresenteerd of geanalyseerd, laat staan in de besluitvorming betrokken.
• Het argument van de compensatie van het Doelencomplex is prematuur. Het lijkt namelijk volgens enkele peilingen zeer de vraag of de op dit moment lopende draagkrachtmeting onder de bewoners van het Doelencomplex tot de vereiste 70% voorstemmers zal leiden, zodat het compensatieplan niet door zal gaan. .
• De HVOL (Oud Leiden) wijst erop dat de inspraak die een geïnteresseerde buurtbewoonster onlangs in de commissie SO verrichtte over herstel van historische
  structuren in de wijk, in het geheel niet kloppen. Zo wordt bijvoorbeeld de geschetste lijn vanaf de Derde Binnenvestgracht helemaal niet doorkruist door het monument. De HVOL heeft in een brief op 5 juni aan uw raad hierop gewezen en gesignaleerd dat voor de nieuwbouw helemaal nog geen schaduwstudie is gedaan, noch is er ooit een goede schaduwstudie gedaan naar de effecten van de hoge nieuwbouw of een studie naar een nieuwe bruikbaarheid van het Stadsbouwhuis, wanneer dat een door Oud Leiden gewenste monumentstatus zou hebben gekregen.
• De gemeente Amsterdam heeft dezer dagen een zeer doortimmerd beleidsstuk “Erfgoed in een dynamische stad” gepresenteerd met. Een “Bestuursopdracht voor het inzetten en afwegen van erfgoed bij de groei en toekomst van de stad”. Het bevat een nieuwe kijk op “jong erfgoed” . Geconstateerd wordt daarin dat al teveel na-oorlogs erfgoed is gesloopt voor karakterloze nieuwbouw. “Erfgoed lijkt op gespannen voet te staan met vernieuwing. Spanning die kan worden omgezet in synergie”. Het gaat dan om nieuw en oud erfgoed doorelkaar. De Amsterdamse wethouder van Vastgoedzaken pleit hierin voor primair behoud zolang het ook maar even kán, eventueel transformatie, ten bate van de komende generaties. Het document stelt dat het eerst nodig is, de erfgoedwaarden van de stad tijdig in beeld te krijgen en de kennis op dit gebied op peil te brengen d.m.v. inventarisaties van met name de gebouwen en gebiede uit de periode 1965 – 1985. Dat is de periode van het Strukturalisme. Vervolgens dient de gemeente een voorstel te maken voor het borgen van geconstateerde waarden, de erfgoedwaarden te verankeren in de omgevingsvisie, uitvoeringsagenda en het omgevingsplan.
• U gelieve dit stuk in een bijlage bij dit amendement aan te treffen