AMENDEMENT:
Datum: 27 januari 2022
Mede-indiener: Maarten Kersten
Onderwerp: Wijziging Referendumverordening 2008
Status: Verworpen
Voor: Partij Sleutelstad (1)
Tegen: D66, GL, VVD, PvdA, CDA, PvdD, SP, CU, LP, Marcel Terlouw (36)
De Raad van de gemeente Leiden, bijeen in de vergadering van 27 januari 2022,
BESLUIT:
In het raadsvoorstel over de wijziging van de Referendumverordening 2008 (RV21.0145) onder besluitpunt II
Artikel I, onderdeel R:
- Het referendum is geldig indien het aantal uitgebrachte geldige stemmen meer bedraagt dan 30% van het aantal kiesgerechtigden.
te wijzigen in:
- Het referendum is geldig, indien het aantal geldig uitgebrachte stemmen voor een bepaalde keuzemogelijkheid 20% of meer bedraagt van het aantal kiesgerechtigden.
Maarten Kersten – Partij Sleutelstad
Toelichting:
De Leidse referendumverordening hanteert nog altijd een opkomstdrempel met het doel om te borgen dat een referendum slechts geldig is als deze voldoende representatief is. De afgelopen jaren is echter gebleken uit de praktijk en diverse onderzoeken dat het hanteren van een opkomstdrempel diverse schadelijke neveneffecten heeft (zie hieronder). Verschillende autoriteiten, waaronder de Staatscommissie Parlementair Stelsel, de Raad van State en diverse referendumexperts, wijzen een opkomstdrempel daarom af. In plaats daarvan adviseren zij om een instemmingsdrempel of geen drempel te hanteren. De Kiesraad is eveneens kritisch.[1] Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeentes heeft om dezelfde gronden de opkomstdrempel uit de model-referendumverordening geschrapt.
Met dit amendement wordt de opkomstdrempel vervangen door een instemmingsdrempel. Terwijl bij een opkomstdrempel een referendum geldig is indien een x-aantal is gaan stemmen, is een referendum bij een instemmingsdrempel geldig als een x-aantal stemmen tegen dan wel voor heeft gestemd. Met het hanteren van een instemmingsdrempel worden veel van de hieronder genoemde nadelige neveneffecten voorkomen,[2] terwijl tegelijkertijd wel een drempel wordt gehanteerd voor de geldigheid van een referendum.
De drempel voor het negatief adviseren over een raadsvoorstel stijgt overigens met dit amendement. Waar in het raadsvoorstel de tegenstem van 15,1% van de Leidenaren al tot afwijzing van een raadsvoorstel kan resulteren, is daar met dit amendement 20% voor vereist.
[1] https://www.kiesraad.nl/actueel/nieuws/2016/06/02/aanpassing-referendumwet-wenselijk
[2] Indiener is overigens van oordeel dat voor de zuiverheid van het proces rond een (raadgevend) referendum het beste überhaupt geen drempel gehanteerd zou kunnen worden. Een instemmingsdrempel is echter ver te prefereren boven de ondermijnende neveneffecten van een ondersteuningsdrempel.