Motie: LEAD gasloos? Risico’s bij bouw binnen 100% letaliteitsgebied hogedruk-aardgasleiding

De raad van de gemeente Leiden, bijeen in de vergadering van 24 juni 2021,

Constaterende dat:

• De wijziging van het bestemmingsplan de realisatie van het bouwproject LEAD bestaande uit 580 woningen mogelijk maakt, waarvan een groot gedeelte ligt binnen het 100% letaliteitsgebied van een hogedruk-aardgasleiding en direct naast het 150kV transformator-station van TenneT. *(letaliteit = dodelijkheid > 100% letaliteitsgebied = zone waarbinnen het effect van een beschreven ongeluk dodelijk zal zijn voor allen die daarbinnen wonen).
• Fase 2 van LEAD wordt gebouwd op een afstand van slechts 30 à 40 meter van de hogedrukaardgasleiding, terwijl in het Handboek Buisleidingen in Bestemmingsplannen van het ministerie van Infrastructuur en Milieu staat aangegeven dat een veiligheidszone van minimaal 55 meter langs een buisleiding dient te worden aangehouden om het groepsrisico te beheersen.
• Dat ook buiten die zone van 55 meter weliswaar geen 100% maar wel hoge letaliteit zal zijn
• Met betrekking tot het beperken van het risico van het bezwijken van de hogedruk aardgasleiding nog onduidelijkheid bestaat blijkens het in de vergunning opgenomen besluit (III, voorwaarde 2f) dat er nader overleg met het bevoegd gezag dient plaats te vinden ten aanzien van de brandveiligheid en het risico rondom de hogedruk-aardgasleiding.
• Er een scherpte bocht zit in de hogedruk gasleiding in de nabijheid van het plangebied.
• Het Besluit Externe Veiligheid Buisleidingen ten aanzien van hogedruk-gasleidingen stelt dat bij instellen of wijzigen van een bestemmingsplan binnen het letaliteitsgebied er een gegronde reden moet worden overlegd waarom er op die plaats überhaupt moet worden gebouwd en om welke redenen niet voor veiliger alternatieven wordt gekozen.

Overwegende dat:

• Er geen documentatie is overlegd aan de raad waarom er niet voor bouwen op een veiliger locatie wordt gekozen en wat er is gedaan om de personendichtheid zoveel mogelijk te beperken.
• Blijkens de Verantwoordingsrapportage van Omgevingsdienst West Holland de raad expliciet de risico’s van de ontwikkeling van project LEAD binnen het 100% letaliteitsgebied aanvaardbaar dient te verklaren en daarmee de aansprakelijkheid op zich neemt.
• Dat hiermee de raad wel een erg grote ethische, juridische en aansprakelijkheids-technische verantwoordelijkheid op zich zou moeten nemen
• Bewoners in de aangrenzende wijk grote zorgen hebben over ontploffingsgevaar van de hogedrukaardgasleiding. Dit risico is levensgroot aanwezig tijdens het slaan van diepe damwanden (tot -18m NAP) en installatie van grondverdringende funderingspalen (tot -45m NAP) benodigd voor de bouw van LEAD. Maar ook bij ondoordachte of slecht geplande werkzaamheden in de toekomst is het gevaar levensgroot en levensbedreigend!
• Niet alleen doorgraving, maar ook scheuring van de hogedruk aardgasleiding, bv als gevolg van wegspoeling van grond bij werkzaamheden in de nabijheid van gasleiding een reëel ontploffingsrisico vormen. Dat bij een explosie ten gevolge van een breuk of een vonk een steekvlam langs de gevel van LEAD omhoog zal schieten tot op zeker 90 meter hoogte. Dat honderden personen daar een wisse dood zullen vinden zonder enige kans op ontsnapping
• De mogelijkheden tot voorbereiding en beperking van de omvang van een ramp of zwaar ongeval en de zelfredzaamheid van personen die zich bevinden binnen het invloedsgebied goed beschouwd en geanalyseerd dienen te worden (conform het onderzoek naar externe veiligheid).
• In de nog directere nabijheid van het plangebied zich een woonlocatie (Ankerplaats) bevindt voor volwassenen met een verstandelijke beperking met beperkte zelfredzaamheid en ook verder in Nieuw Leyden veel gezinnen met kinderen wonen die niet zelfredzaam zijn.

Verzoekt het college:

• De locatie ten bate van het voorliggende besluit/voorstel voor het bestemmingsplan alsnog zodanig te wijzigen dat deze locatie enkele tientallen meters opschuift óf dat genoemde hogedrukleiding zelf naar een veiliger locatie opschuift
  • Zo nee, dan een rapportage aan de raad op te stellen met een onderbouwing waarom niet wordt gekozen voor het bouwen van LEAD op een veiliger locatie.
  • Een onderzoek te laten uitvoeren naar de domino-effect-risico’s en cumulatieve risico’s van de specifieke bouwwerkzaamheden voor LEAD in de nabijheid van de (knik in de) hogedrukgasleiding en het 150 kV station voor de omgeving binnen en buiten het directe plangebied, rekening houdend met de aanwezigheid van personen met verminderde zelfredzaamheid.
  • Aan te tonen dat de risico’s op bezwijken of beschadigen van de hogedruk-aardgasleiding door de bouw en/of aanwezigheid van LEAD zelf, zowel als door latere werkzaamheden in de nabijheid of ten behoeve van LEAD of toekomstige bouwwerkzaamheden niet toenemen.
  • Aan te tonen dat de omvang van een ramp beperkt kan blijven en dat kinderen en bewoners van de Ankerplaats zich in veiligheid kunnen brengen.
• Aan de, gewijzigde, vergunning bij het onderdeel “waarborging van de veiligheid van de omgeving” (besluit III, voorwaarde 1w) eisen op te nemen aangaande de communicatie en risicobeheersing bij graaf-, hei-, damwand-werkzaamheden en andere risicovolle handelingen in de nabijheid van de hogedruk-aardgasleiding alsmede de borging van de aansprakelijkheid van de ontwikkelaar richting omwonenden en opstallen.
• Ervoor zorg te dragen dat aan toekomstige belangstellenden voor een woning in LEAD niet, zoals aanvankelijk het plan was of nog is, door de projectontwikkelaar, een makelaar of een andere derde een verklaring ter ondertekening wordt voorgelegd dat men bekend is met het geschetste risico en dat accepteert. Dit is moreel, ethisch, maar vermoedelijk ook conform landelijk en internationaal recht, juridisch volstrekt ongerechtvaardigd.

Maarten Kersten
Partij Sleutelstad