Schriftelijke vraag:
Indiendatum: 29 juli 2025
Antwoorddatum: 23 september 2025
Indiener: Thijs Vos
Onderwerp: Oneigenlijk gebruik sociale huurwoningen
Vragen
Antwoorden
Vragen
Schriftelijke vragen van Thijs Vos (Partij Sleutelstad) aan het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Leiden over oneigenlijk
gebruik sociale huurwoningen (ingediend: 29 juli 2025)
In tijden van woningnood, met duizenden woningzoekenden die jarenlang op een wachtlijst staan, is het van groot belang dat sociale huurwoningen terechtkomen bij mensen die er daadwerkelijk recht op
hebben én er ook daadwerkelijk gaan wonen. Misbruik van deze woningen – door illegale onderhuur of het aanhouden van meerdere sociale huurwoningen binnen één huishouden – werkt het woningtekort verder in de hand en ondermijnt ook het draagvlak van bijvoorbeeld urgentieregelingen.
- Recent zijn er in landelijke en regionale nieuwsmedia verschillende berichten verschenen over misbruik met sociale huurwoningen, waaronder: huishoudens die samenwonen, maar ieder een eigen sociale huurwoning aanhouden (Omroep West);
- statushouders die met urgentie een sociale huurwoning krijgen, maar de toegewezen woning of een deel daarvan vervolgens doorverhuren voor forse bedragen (Algemeen Dagblad e.a.);
- signalen dat het daadwerkelijke aantal gevallen vele malen hoger ligt dan het aantal geconstateerde overtredingen (Algemeen Dagblad e.a.).
Op grond van artikel 45 van het Reglement van Orde stelt het lid Vos het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Leiden de volgende vragen:
- Hoeveel gevallen van het aanhouden van meerdere sociale huurwoningen per huishouden zijn er de afgelopen drie jaar geconstateerd? En van illegale onderhuur van (delen van) sociale huurwoningen?
- Wat wordt er door de gemeente Leiden en corporaties gedaan om dergelijk misbruik met sociale huurwoningen te voorkomen?
- Welke sancties worden er opgelegd bij het aanhouden van meerdere sociale huurwoningen? En bij illegale onderhuur van delen van sociale huurwoningen?
- In de aangehaalde berichtgeving stellen corporaties als Ymere en Havensteder dat de geconstateerde overtredingen slechts “het topje van de ijsberg” vormen. [1]
In hoeverre hebben de gemeente en corporaties een volledig beeld van misbruik met sociale huurwoningen? Vormen de geconstateerde overtredingen ook in Leiden slechts “het topje van de ijsberg”? - De landelijke berichtgeving gaat primair over illegale onderhuur door statushouders. Valt er iets te zeggen of illegale onderhuur vaker voorkomt onder statushouders dan onder andere doelgroepen?
- Is het college het met ons eens dat misbruik met sociale huurwoningen – zoals het aanhouden van meerdere woningen door één huishouden of illegale onderhuur – een kwalijke zaak is?
- Volgens het Algemeen Dagblad zijn corporaties nu vooral afhankelijk van burentips voor het achterhalen van woonfraude en toevallige signalen. Deelt het college dit beeld?
- Is het college van oordeel dat het huidige beleid en handhaving tegen oneigenlijk gebruik van sociale huurwoningen voldoende is? Zo ja, waar blijkt dat uit? Zo nee, welke aanvullende stappen kan het college ondernemen om dit tegen te gaan?
Aanvullende vragen gesteld op 31 juli 2025 - Kan het college per woningbouwcorporatie uitsplitsen hoeveel gevallen van het aanhouden van meerdere sociale huurwoningen er in 2022, 2023 en 2024 is geconstateerd (zoals bij vraag 1 opgevraagd)?
- Kan het college per woningbouwcorporatie uitsplitsen bij hoeveel woningen er illegale onderhuur is geconstateerd in 2022, 2023 en 2024 (zoals bij vraag 1 opgevraagd)
Bronverwijzing:
- Omroep West, 23 juni 2025. ‘Veel leegstaande sociale huurwoningen: ‘Mensen houden twee woningen aan terwijl ze samenwonen’’. https://www.omroepwest.nl/politiek/4984587/veelleegstaande-sociale-huurwoningen-mensen-houden-twee-woningen-aan-terwijl-zesamenwonen
- Algemeen Dagblad, 14 juni 2025, ‘Aantal asielzoekers maakt verdienmodel van voorrangswoningen: ‘Mijn vrouw kreeg ook een huis’’. https://www.ad.nl/binnenland/aantalasielzoekers-maakt-verdienmodel-van-voorrangswoningen-mijn-vrouw-kreeg-ook-eenhuis~ad95a753/
- NOS, 14 juni 2025. ‘Zorgen over woonfraude statushouders, ‘jammer dat ze misbruik maken’’. https://nos.nl/artikel/2571137
Antwoorden
Schriftelijke vragen van Thijs Vos (Partij Sleutelstad) aan het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Leiden over oneigenlijk
gebruik sociale huurwoningen (ingediend: 29 juli 2025)
In tijden van woningnood, met duizenden woningzoekenden die jarenlang op een wachtlijst staan, is het van groot belang dat sociale huurwoningen terechtkomen bij mensen die er daadwerkelijk recht op
hebben én er ook daadwerkelijk gaan wonen. Misbruik van deze woningen – door illegale onderhuur of het aanhouden van meerdere sociale huurwoningen binnen één huishouden – werkt het woningtekort verder in de hand en ondermijnt ook het draagvlak van bijvoorbeeld urgentieregelingen.
- Recent zijn er in landelijke en regionale nieuwsmedia verschillende berichten verschenen over misbruik met sociale huurwoningen, waaronder: huishoudens die samenwonen, maar ieder een eigen sociale huurwoning aanhouden (Omroep West);
- statushouders die met urgentie een sociale huurwoning krijgen, maar de toegewezen woning of een deel daarvan vervolgens doorverhuren voor forse bedragen (Algemeen Dagblad e.a.);
- signalen dat het daadwerkelijke aantal gevallen vele malen hoger ligt dan het aantal geconstateerde overtredingen (Algemeen Dagblad e.a.).
Op grond van artikel 45 van het Reglement van Orde stelt het lid Vos het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Leiden de volgende vragen:
- Hoeveel gevallen van het aanhouden van meerdere sociale huurwoningen per huishouden zijn er de afgelopen drie jaar geconstateerd? En van illegale onderhuur van (delen van) sociale huurwoningen?
Antwoord: Het jaarverslag Aanpak Onrechtmatige Bewoning en Landelijke Aanpak Adreskwaliteit van de gemeente Leiden definieert onrechtmatige bewoning als volgt: Onrechtmatige bewoning is bewoning van sociale huurwoningen in strijd met de regels zoals opgenomen in de Huisvestingswet 2014 en in de Regionale Huisvestingsverordening Holland Rijnland 2024. Dit kan betekenen dat een woning is onderverhuurd aan iemand die voor de woning niet in aanmerking komt. Ook het niet bewonen van een woning (door de hoofdhuurder) is onrechtmatig. Daarnaast is het bewonen van een woning door mensen die niet tot het gezin behoren van de huurder(s), alleen mogelijk na toestemming van de verhuurder.
Ook kan er sprake zijn van onrechtmatig gebruik. De woning wordt bv. gebruikt voor hennepteelt, drugshandel of prostitutie. Om onrechtmatige bewoning en onrechtmatig gebruik tegen te gaan, zijn er in de Huisvestingsverordening 2024 regels opgenomen.
Het jaarverslag rapporteert dat in de periode 2022–2024 in totaal 281 meldingen van vermoedens van onrechtmatige bewoning zijn onderzocht. Deze meldingen hebben de afgelopen drie jaar geleid tot 154 gestarte handhavingsdossiers.
2022
33 beëindigingen wegens onrechtmatige bewoning/gebruik
8 gevallen van illegale onderhuur
2023
27 beëindigingen wegens onrechtmatige bewoning/gebruik
7 gevallen van illegale onderhuur
2024
44 beëindigingen wegens onrechtmatige bewoning/gebruik
2 gevallen van illegale onderhuur
In drie jaar tijd zijn 104 woningen teruggewonnen via handhaving op onrechtmatige bewoning. Op basis van de cijfers komt onrechtmatige bewoning slechts bij een fractie van de sociale huurwoningen in Leiden voor.
Er zijn in het verslag geen afzonderlijke cijfers geregistreerd van situaties waarin meerdere sociale huurwoningen door één huishouden werden aangehouden. Dergelijke gevallen vallen onder de bredere categorie ‘onrechtmatige bewoning’, maar zijn niet als aparte categorie in het registratiesysteem opgenomen. Op basis van de beschikbare informatie kan hierover dus geen nadere kwantificering worden gegeven. - Wat wordt er door de gemeente Leiden en corporaties gedaan om dergelijk misbruik met sociale huurwoningen te voorkomen?
Antwoord: De gemeente Leiden en de woningcorporaties werken nauw samen om onrechtmatige bewoning tegen te gaan. Deze samenwerking krijgt vorm via onder meer een vijfwekelijks coördinatieoverleg, casus overleggen en gegevensuitwisseling. Daarnaast reageren de corporaties actief op meldingen van vermoedelijke woonfraude en handhaven zij privaatrechtelijk door het inzetten van een woonfraudespecialist en sociaal beheerders, waarbij zij samenwerken met een buitengewoon opsporingsambtenaar van de gemeente Leiden.
Om signalen van woonfraude te verzamelen is er een meldpunt ingericht op de gemeentelijke website, waar inwoners vermoedens direct kunnen melden. Corporaties stimuleren hun huurders daarnaast om signalen van onrechtmatigheid door te geven via hun eigen communicatiekanalen. Ook wijkbeheerders en onderhoudspartijen vervullen hierbij een belangrijke signalerende rol, doordat zij dicht bij de bewoners en de woningen staan.
Er wordt ingezet op de Landelijke Aanpak Adreskwaliteit (LAA), waarin signalen van adres gerelateerde fraude systematisch worden onderzocht. Binnen dit programma is sprake van een integrale samenwerking tussen afdelingen als Burgerzaken, Werk en Inkomen, Handhaving Openbare Ruimte en Juridische Handhaving. Zo kan mogelijke fraude zowel vanuit de woon- als vanuit de adresregistratiekant worden aangepakt. - Welke sancties worden er opgelegd bij het aanhouden van meerdere sociale huurwoningen? En bij illegale onderhuur van delen van sociale huurwoningen?
Antwoord: De meest voorkomende sanctie is het beëindigen van de huurovereenkomst, waardoor de woning terugkomt in de voorraad sociale huur. Desnoods via een gerechtelijke procedure. Bij illegale onderhuur wordt de situatie in de meeste gevallen beëindigd en moeten de onderhuurders de woning verlaten. Wanneer woonfraude samenhangt met uitkeringsfraude kan dit ook leiden tot het stopzetten of herzien van een uitkering. Financiële sancties of bestuurlijke boetes worden nauwelijks opgelegd; de nadruk ligt op herstel van de woonsituatie. - In de aangehaalde berichtgeving stellen corporaties als Ymere en Havensteder dat de geconstateerde overtredingen slechts “het topje van de ijsberg” vormen. [1]
Antwoord: De gemeente en corporaties erkennen dat het succes van de aanpak sterk afhankelijk is van meldingen en signalen. Omdat onderhuur vaak lucratief is en de vraag naar betaalbare woonruimte groot, ligt het voor de hand dat niet alle gevallen boven water komen. Net als elders in het land vormen de geconstateerde overtredingen in Leiden waarschijnlijk slechts het zichtbare deel van een groter probleem. In hoeverre hebben de gemeente en corporaties een volledig beeld van misbruik met sociale huurwoningen? Vormen de geconstateerde overtredingen ook in Leiden slechts “het topje van de ijsberg”? - De landelijke berichtgeving gaat primair over illegale onderhuur door statushouders. Valt er iets te zeggen of illegale onderhuur vaker voorkomt onder statushouders dan onder andere doelgroepen?
Antwoord: De Leidse jaarverslagen maken geen onderscheid naar doelgroepen. Fraude komt voor bij alle doelgroepen. Er zijn geen aanwijzingen dat illegale onderhuur in Leiden vaker voorkomt onder statushouders dan onder andere huurders. - Is het college het met ons eens dat misbruik met sociale huurwoningen – zoals het aanhouden van meerdere woningen door één huishouden of illegale onderhuur – een kwalijke zaak is?
Antwoord: Ja, het college beschouwt dit als een ernstig probleem. Dat blijkt uit de gezamenlijke aanpak met corporaties, het structurele overleg, de convenanten voor gegevensuitwisseling en de investeringen in handhaving. Het gaat om misbruik van schaarse woonruimte die bedoeld is voor huishoudens die daar recht op hebben. - Volgens het Algemeen Dagblad zijn corporaties nu vooral afhankelijk van burentips voor het achterhalen van woonfraude en toevallige signalen. Deelt het college dit beeld?
Antwoord: Het klopt dat veel meldingen inderdaad komen van buren, huurders of wijkagenten. Daarnaast signaleren corporaties zelf tijdens renovatie- of onderhoudswerkzaamheden. Er zijn inmiddels ook meldpunten en convenanten ingericht om dit te verbreden. Gemeente en corporaties hebben een intensieve aanpak waarin zij nauw samenwerken. - Is het college van oordeel dat het huidige beleid en handhaving tegen oneigenlijk gebruik van sociale huurwoningen voldoende is? Zo ja, waar blijkt dat uit? Zo nee, welke aanvullende stappen kan het college ondernemen om dit tegen te gaan?
Antwoord: De afgelopen jaren zijn er duidelijke stappen gezet: het aantal beëindigde huurovereenkomsten neemt toe, er is nauwe samenwerking met corporaties en er zijn convenanten gesloten voor betere gegevensuitwisseling. De beschikbare capaciteit wordt zo optimaal mogelijk ingezet door te reageren op binnenkomende meldingen en signalen. De handhaving is nu voldoende. Er worden doorlopend stappen gezet om de werkzaamheden van handhaving W&I te verbetere
Aanvullende vragen gesteld op 31 juli 2025 - Kan het college per woningbouwcorporatie uitsplitsen hoeveel gevallen van het aanhouden van meerdere sociale huurwoningen er in 2022, 2023 en 2024 is geconstateerd (zoals bij vraag 1 opgevraagd)?
In afwachting van een antwoord. - Kan het college per woningbouwcorporatie uitsplitsen bij hoeveel woningen er illegale onderhuur is geconstateerd in 2022, 2023 en 2024 (zoals bij vraag 1 opgevraagd)
In afwachting van een antwoord.
Bronverwijzing:
- Omroep West, 23 juni 2025. ‘Veel leegstaande sociale huurwoningen: ‘Mensen houden twee woningen aan terwijl ze samenwonen’’. https://www.omroepwest.nl/politiek/4984587/veelleegstaande-sociale-huurwoningen-mensen-houden-twee-woningen-aan-terwijl-zesamenwonen
- Algemeen Dagblad, 14 juni 2025, ‘Aantal asielzoekers maakt verdienmodel van voorrangswoningen: ‘Mijn vrouw kreeg ook een huis’’. https://www.ad.nl/binnenland/aantalasielzoekers-maakt-verdienmodel-van-voorrangswoningen-mijn-vrouw-kreeg-ook-eenhuis~ad95a753/
- NOS, 14 juni 2025. ‘Zorgen over woonfraude statushouders, ‘jammer dat ze misbruik maken’’. https://nos.nl/artikel/2571137