Datum: 6 juli 2023  (Gemeenteraad)

Dankuwel voorzitter.

Een maand geleden nam ik u vanaf deze plaats mee in hoe de Sleutelstad van Partij Sleutelstad eruit zou zien. Dat zou in het kort een Leiden zijn dat democratisch, sociaal, betaalbaar en veilig zou zijn. Om dat te bereiken is een solide financieel beleid nodig.

Dat betekent dat we het belastinggeld niet aan prestigeprojecten en linkse en liberale hobbies uitgeven, maar vooral aan de zaken waar de Leidenaar echt wat aan heeft: zorg, armoedebeleid en veiligheid.

Met deze inzet is Partij Sleutelstad de commissiedebatten ingegaan. Het vormt de basis voor de voorstellen die we indienen of mede indienen. En is tevens onze toetssteen voor de voorstellen die door andere partijen zijn gedaan.

Over de 107 voorstellen die vanavond voorliggen hebben we bij de algemene beschouwingen en commissiedebatten al de degens met elkaar gekruist. Vanavond zal ik mij daarom beperken tot de hoofdzaken en de 15 voorstellen die we indienen. Die zal ik per thema langslopen.

Allereerst de financiën.

Partij Sleutelstad waarschuwt al jaren dat de gemeente afkoerst op grote financiële problemen. Er wordt teveel geld uitgegeven aan grote investeringen en prestigeprojecten. De schuldenlast neemt toe tot gevaarlijke proporties. Dat maakt de gemeente erg kwetsbaar voor schommelingen op de kapitaalmarkt en zorgt ervoor dat we jaarlijks alleen al 58 miljoen euro kwijt zijn aan afschrijvingen in de vorm van kapitaallasten.

Dat is gewoon teveel, voorzitter. Zo’n hoge schuld is op de lange termijn niet houdbaar. Het zorgt ervoor dat we onvoldoende geld overhouden voor onze kerntaken. De investeringsdrang moet naar beneden. Daarom dienen we een motie in om de stofkam door de investeringsagenda te halen en investeringen die geen must have zijn te schrappen.

Één investering spreekt er in negatieve zin tussenuit. De Leidse Ring Noord is een bodemloze put die ongekende kapitalen belastinggeld opslokt. Belastinggeld wat we vervolgens niet meer uit kunnen geven aan zorg, veiligheid, energiearmoede of lastenverlichting.

Partij Sleutelstad denkt dat het einde van de bodemloze put nog niet is bereikt. De geraamde kosten voor het tracédeel Willem de Zwijgerlaan zijn nog gebaseerd op prijspeil 2019. De gemeente houdt nu al rekening met overschrijdingen van 30%. Dan heb je het over bijna 25 miljoen euro belastinggeld. 25 miljoen.

Dit is de laatste keer dat we de ringweg kunnen stoppen. De laatste keer dat we de gemeente voor een financiële ramp kunnen behoeden.

Partij Sleutelstad en Partij voor de Dieren dienen daarom een motie in om de stekker uit de Leidse Ring Noord te trekken.

De rekening van de investeringsagenda wordt bij de Leidenaar gelegd.

Woningeigenaren en bedrijven krijgen een nacalculatie voor de OZB. Hardwerkende Leidenaren die met de auto naar hun werk moeten gaan hogere parkeertarieven betalen. En alle Leidenaren krijgen een verhoging van de riool- en afvalstoffenheffing van bijna 20% voor de kiezen.

Partij Sleutelstad is daar óp tegen. De rekening is al hoog genoeg. Samen met de VVD dienen we daarom een voorstel in om de lastenverhoging terug te draaien.

Als dekking dienen we een pakket aan besparingsvoorstellen in: een miljoen minder naar het Bio Science Park, een half miljoen minder naar Marketing en Stadspromotie, het schrappen van de Leidse Ring Noord en het niet verlengen van de subsidie aan het Leiden International Centre. Daarnaast zullen we ook twee besparingsvoorstellen van de VVD steunen.

Partij Sleutelstad wil verder af van het automatisme dat de rioolheffing keer op keer wordt verhoogd. Daarom verzoeken we het college om nieuwe investeringen in het riool en de waterketen vanuit de algemene middelen te financieren en niet de rioolheffing.

Dan door naar het sociaal domein

Voorzitter

In december hebben alleen de SP en Partij Sleutelstad tegen de nieuwe kaders van het wijkteam gestemd. Een extra regierol, extra begeleiding en verzwaring van heel veel taken had dit besluit tot gevolg. Het geld wat wij er als raad tegenover hebben gezet, waar nu ook nog geld van “overblijft”, heeft niet geholpen. Medewerkers van jeugd en wijkteams lopen massaal weg met alle gevolgen van dien.

De zogenaamde ‘meevallende volumeontwikkeling’ van 1,1 miljoen op de Wmo-maatwerkvoorzieningen, is toch echt, mede, door personeelskrapte ontstaan[1]

Een aantal medewerkers hebben goede innovatieve ideeën en vragen ons als raad hen hierbij te helpen die uit te rollen.

Wij vragen daarom met een motie aan de raad om de wijkteams en jeugdteams wat meer zelforganisatie te geven. En aan de wethouders om met medewerkers in het veld te gaan praten.

Met D66 dienen we daarnaast een motie in om de pilot ‘gezinsconsulenten’ voort te zetten. De Gezinsconsulenten signaleren, vroegtijdig problemen in een thuissituatie. Hierdoor gaat het beter met kinderen. En dit werkt preventief.

Daarnaast is er in de kaderbrief een bezuinigingstaakstelling van 3,4 miljoen euro in het sociaal domein opgenomen. Wij zijn wel een keertje klaar met bezuinigingen op zorg en armoedebeleid. Wij willen dat er bij de invulling van deze taakstelling dat er ten minste één scenario wordt voorgelegd waarin deze met bijsturingen buiten het hek wordt ingevuld en dienen daarvoor een motie in.

Voorzitter, Partij Sleutelstad wil zoals gezegd dat het betaalbaar is om in Leiden te wonen.

Dat gaat niet alleen over de lokale lasten, maar ook over een betaalbare woning en over de energierekening.

Om met dat laatste te beginnen: Partij Sleutelstad verzoekt middels een motie om met corporaties afspraken te maken over het isoleren van gemengde VvE’s. Daar schort het nu aan. We dienen ook voorstellen mede in van SvL voor het instellen van een Leids Pandbrigade en van ChristenUnie om het isoleren van woningen een extra impuls te geven.

Wat betreft woningbouw heeft Partij Sleutelstad drie voorstellen. We willen woningen toevoegen in de Stevenshof en de Merenwijk, want in die wijken kunnen senioren niet in hun eigen wijk doorstromen en jongeren geen woning vinden. Daarom een motie om in de Stevenshof samen de wijk te zoeken naar geschikte locaties voor woningbouw en een motie om te gaan bouwen bij de oude brandweerkazerne aan de Gooimeerlaan.

Verder dienen we een voorstel in om bij wijkvervangingen te onderzoeken of er mogelijkheden zijn om de bestaande woningvoorraad binnen een wijk beter te benutten, namelijk door optoppen en splitsen, en hoe dat zich verhoudt met de gevolgen voor de leefbaarheid binnen een wijk. Indien de voordelen groter zijn, moet hier ruimte voor worden geboden.  

Op het vlak van veiligheid is Partij Sleutelstad blij dat er structureel extra geld komt voor de strijd tegen de ondermijnende drugscriminaliteit. Onze partij heeft zich daar afgelopen jaren hard voor gemaakt. Voor de toekomst wil onze partij ook een verdere uitbreiding van team handhaving en een structurele financiering van de Stedelijke Jeugdaanpak Stevenshof. Daar dienen we nu geen voorstel over in, omdat over de jeugdoverlast in de Stevenshof nog een speciale raadsbijeenkomst wordt gehouden, maar voor ons is duidelijk dat structureel budget voor dit punt nodig is. Wordt vervolgd.

Dan kom ik aan bij cultuur. Het wegbezuinigen van het cultuurfonds was bij deze kaderbrief misschien wel het heetste hangijzer. Partij Sleutelstad vindt dat het cultuurfonds de stad veel heeft gebracht. We gaan daarom niet zonder meer mee met deze bezuiniging, het voorstel van D66 daaromtrent steunen we.

Ten minste dient het huidige budget voor makers gelijk te blijven. Samen met de SP dienen we daarom een amendement in om de 90.000 euro die naar de Lakenhal zou gaan voor makers beschikbaar te stellen.

De cultuursector is belangrijk voor onze stad. Het is dan ook niet voor niks dat we 23 miljoen euro uittrekken voor cultuur en erfgoed. Dat budget wordt nu niet altijd eerlijk verdeeld. Daar moeten we met z’n allen goed naar kijken. Partij Sleutelstad is tegelijkertijd geen voorstander van het nog verder opplussen van het totale budget voor cultuur. Daar gaat nu al meer geld naar toe dan sport, veiligheid en energietransitie.

Structureel geld moet wat ons betreft eerst naar zorg, armoedebeleid en veiligheid.

Voorzitter, sporten is belangrijk, maar daar hebben wij sportclubs bij nodig die trainingsuren wel moeten kunnen bieden. Daarom zetten wij ons in de drie Octoberhal te behouden en tekenen wij mee met de motie ‘Tijdelijke oplossing ruimtegebrek zaalsport’

Afrondend nog enkele laatste voorstellen:

• We willen dat energietransitie een zelfstandig beleidsprogramma wordt;
• We willen meer transparantie bij subsidies met een inzichtelijker subsidieregister en een verplichting voor grote subsidiepartners om hun jaarrekening publiekelijk te publiceren;
• En als laatste vragen wij, samen met SVL, het college te zoeken naar oplossingen om de activiteiten voor de Oekraïense vluchtelingen op de woensdagavond alsnog op Stationsplein 107 te organiseren. Zodat het activiteitenverbod kan worden opgeheven.

[1] (staat letterlijk te lezen in de stukken op pagina 11, 136 en 280 van de Jaarstukken)