Indiendatum: 7 maart 2022
Door: Maarten Kersten (Partij Sleutelstad)
Op dit moment zijn we getuige van de brute en afgrijselijke oorlog die Poetin in Oekraïne heeft ontketend. Hoewel westerse landen de afgelopen dagen strenge sancties hebben ingesteld tegen Rusland beschikt de Russische staat over een goed gevulde oorlogskas. Deze oorlogskas is en wordt met name gespekt door de export van goedkoop Russisch gas door het staatsbedrijf Gazprom. Gazprom is goed voor 5% van het BBP (75 miljard dollar) van de Russische economie en is volledig in handen van de Russische staat.[1]
Veel Nederlandse overheden hebben direct of indirect banden met het staatsbedrijf Gazprom. Maar liefst 120 Nederlandse gemeentes en zelfs een meerderheid van de Nederlandse waterschappen nemen gas af van Gazprom.[2] Jaarlijks vloeien daardoor miljoenen euro’s gemeentelijk geld naar de Russische staat. Recent stortte Gazprom vanuit Amsterdam nog 22 miljard op de rekening van de Russische staat.[3]
Volgens een overzicht van de gasleveranciers aan gemeentes nam Leiden op 1 januari 2020 gas af van Eneco Zakelijk B.V..[4] Eneco koopt gas in via het bedrijf Wingas, een dochteronderneming van Gazprom.[5]
Op grond van artikel 45 van het Reglement van Orde stelt het lid Kersten (Partij Sleutelstad) het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Leiden de volgende vragen:
- Klopt het dat de gemeente Leiden in de afgelopen jaren een contract met Eneco Zakelijk B.V. had? Is dat nog steeds het geval?
- Is het college bekend met dat Eneco – via een dochteronderneming – gas inkoopt bij Gazprom?
- Deelt het college onze mening dat het, gezien de oorlog en mensenrechtenschendingen in Oekraïne, zeer onwenselijk is dat overheden gas inkopen via Gazprom?
- Is het college bereid om het contract met Eneco op te zeggen zolang Eneco gas blijft inkopen bij Gazprom? Zo nee, waarom niet?
- Welke maatregelen neemt het college om te voorkomen dat Leids belastinggeld direct of indirect de Russische oorlogskas instroomt?
[1] KRO NCRV, De portemonnee van Poetin (28 april 2021). https://www.npostart.nl/waarde-van-de-aarde/28-02-2022/KN_1729135?utm_medium=refferal&utm_source=tvblik&fbclid=IwAR2mk0F0BW8XURi3b-EI8igCxEAsRvgxIeF-XmWtO_NMkRNNB6CZmwIhFo4
[2] Follow the Money, Gazprom – Deel 1. https://www.ftm.nl/artikelen/gazprom-deel-1
[3] Het Financieele Dagblad, Gazprom stortte vanuit Amsterdam $22 mrd op rekening Rusland (3 maart 2022). https://fd.nl/bedrijfsleven/1432275/gazprom-stortte-vanuit-amsterdam-22-mrd-op-rekening-rusland
[4] https://localfocuswidgets.net/5fff07a56b85d
[5] De Gelderlander, TU/e neemt contract Gazprom onder de loep vanwege oorlog Oekraïne (1 maart 2022). https://www.gelderlander.nl/eindhoven/tu-e-neemt-contract-gazprom-onder-de-loep-vanwege-oorlog-oekraine~a90216ac/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F&referrer=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2F&fbclid=IwAR3I4G7-CbfwayiP1-VFfXXWeKmCPg0-EvJI51Svp20PoPXsVBVaBKCHzU4&cb=90c689c64f35a51d17d89be347b7056b&auth_rd=1
Antwoorddatum: 12 april 2022
Op dit moment zijn we getuige van de brute en afgrijselijke oorlog die Poetin in Oekraïne heeft ontketend. Hoewel westerse landen de afgelopen dagen strenge sancties hebben ingesteld tegen Rusland beschikt de Russische staat over een goed gevulde oorlogskas. Deze oorlogskas is en wordt met name gespekt door de export van goedkoop Russisch gas door het staatsbedrijf Gazprom. Gazprom is goed voor 5% van het BBP (75 miljard dollar) van de Russische economie en is volledig in handen van de Russische staat.[1]
Veel Nederlandse overheden hebben direct of indirect banden met het staatsbedrijf Gazprom. Maar liefst 120 Nederlandse gemeentes en zelfs een meerderheid van de Nederlandse waterschappen nemen gas af van Gazprom.[2] Jaarlijks vloeien daardoor miljoenen euro’s gemeentelijk geld naar de Russische staat. Recent stortte Gazprom vanuit Amsterdam nog 22 miljard op de rekening van de Russische staat.[3]
Volgens een overzicht van de gasleveranciers aan gemeentes nam Leiden op 1 januari 2020 gas af van Eneco Zakelijk B.V..[4] Eneco koopt gas in via het bedrijf Wingas, een dochteronderneming van Gazprom.[5]
Op grond van artikel 45 van het Reglement van Orde stelt het lid Kersten (Partij Sleutelstad) het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Leiden de volgende vragen:
1. Klopt het dat de gemeente Leiden in de afgelopen jaren een contract met Eneco Zakelijk B.V. had? Is dat nog steeds het geval?
Antwoord: Dat klopt. We hebben op dit moment een contract met Eneco Zakelijk B.V.. De ingangsdatum van het contract was 1-1-2019 en het contract loopt nog door tot 31-12-2024.
2. Is het college bekend met dat Eneco – via een dochteronderneming – gas inkoopt bij Gazprom?
Antwoord: Bij de gemeente Leiden is bekend dat een klein deel van het ingekochte gas via Eneco Zakelijk bij een joint venture tussen Wintershall (dochtermaatschappij van BASF) en Gazprom, vandaan komt. Dit betreft ongeveer 10 tot 15% van het gasportfolio van Eneco. Er is nog een aantal kortlopende contracten die binnenkort aflopen. Eneco heeft aangegeven geen nieuwe contracten aan te gaan met Russische gasproducenten onder deze omstandigheden. Bijna 90% van het gas van Eneco wordt gekocht van andere leveranciers. Uit onder andere Noorwegen bijvoorbeeld.
3. Deelt het college onze mening dat het, gezien de oorlog en mensenrechtenschendingen in Oekraïne, zeer onwenselijk is dat overheden gas inkopen via Gazprom?
Antwoord: Gezien de afschuwelijke gevolgen van de oorlog in Oekraïne is het van groot belang dat de wereld een vuist blijft maken tegen de Russische regering om dit geweld te stoppen. Het stoppen met inkopen van gas via Russische bedrijven als Gazprom is een maatregel die hieraan kan bijdragen. Dat is de reden dat de VNG het kabinet heeft opgeroepen om dit in Europees verband aan de kaak te stellen, zodat de nodige aanpassingen in de spelregels met betrekking tot de aanbestedingseisen en de internationale gasmarkt worden doorgevoerd.
4. Is het college bereid om het contract met Eneco op te zeggen zolang Eneco gas blijft inkopen bij Gazprom? Zo nee, waarom niet?
Antwoord: Wij hebben de consequenties van een dergelijke contractopzegging onderzocht. De gemeente Leiden heeft tot en met 31-12-2024 een leveringsovereenkomst met Eneco Zakelijk B.V. afgesloten. Indien we het contract voortijdig onrechtmatig ontbinden, plegen we contractbreuk en bestaat het risico dat een schadevergoeding betaald moeten worden aan de leverancier. Gezien de opdrachtwaarde van het contract zal er een nieuwe (regionale) Europese aanbestedingsprocedure opgestart moeten worden. We zijn gehouden aan Europese aanbestedingsnormen en zoals aangegeven bij het antwoord op vraag 3 is het onder de huidige wetgeving niet mogelijk om in Nederland geregistreerde ondernemingen (zoals Gazprom Energy NL) op voorhand uit te sluiten als deelnemer binnen deze procedure. Het is in theorie dus mogelijk dat we met een nieuwe aanbesteding uitkomen bij een aan Gazprom gerelateerde onderneming als nieuwe leverancier. Daarnaast is het op dit moment gezien de huidige markt en de samenstelling hiervan onmogelijk om Russisch gas helemaal uit te sluiten. Gas wordt vanuit verschillende bronnen over de hele wereld gemengd en de herkomst is daardoor niet te achterhalen.
5. Welke maatregelen neemt het college om te voorkomen dat Leids belastinggeld direct of indirect de Russische oorlogskas instroomt?
Antwoord: Het college is in ieder geval overgegaan tot het verlagen van de gemiddelde temperatuur in de gebouwen van de gemeente om het volume aan benodigd gas terug te dringen. Verder zien wij de noodzaak om het treffen van sancties op dit vlak op landelijk niveau plaats te laten vinden, een aanpak louter per gemeente is niet doeltreffend. Wij wachten de acties van de Nationaal Coördinator Sanctienaleving en Handhaving af en zullen waar mogelijk ondersteuning bieden.
Op de website van de gemeente zullen we verwijzen naar de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, waar een overzicht van de huidige sancties te vinden is.
[1] KRO NCRV, De portemonnee van Poetin (28 april 2021). https://www.npostart.nl/waarde-van-de-aarde/28-02-2022/KN_1729135?utm_medium=refferal&utm_source=tvblik&fbclid=IwAR2mk0F0BW8XURi3b-EI8igCxEAsRvgxIeF-XmWtO_NMkRNNB6CZmwIhFo4
[2] Follow the Money, Gazprom – Deel 1. https://www.ftm.nl/artikelen/gazprom-deel-1
[3] Het Financieele Dagblad, Gazprom stortte vanuit Amsterdam $22 mrd op rekening Rusland (3 maart 2022). https://fd.nl/bedrijfsleven/1432275/gazprom-stortte-vanuit-amsterdam-22-mrd-op-rekening-rusland
[4] https://localfocuswidgets.net/5fff07a56b85d
[5] De Gelderlander, TU/e neemt contract Gazprom onder de loep vanwege oorlog Oekraïne (1 maart 2022). https://www.gelderlander.nl/eindhoven/tu-e-neemt-contract-gazprom-onder-de-loep-vanwege-oorlog-oekraine~a90216ac/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F&referrer=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2F&fbclid=IwAR3I4G7-CbfwayiP1-VFfXXWeKmCPg0-EvJI51Svp20PoPXsVBVaBKCHzU4&cb=90c689c64f35a51d17d89be347b7056b&auth_rd=1