Schriftelijke Vragen: het toveren van woontorens uit de hoge hoed

Indiendatum: 9 januari 2023

Door: Thijs Vos (Partij Sleutelstad)

Daags voor Kerst maakte het college per persbericht bekend dat er bovenop de Kopermolen in de Merenwijk een extra flat van acht bouwlagen komt. Een dergelijke woontoren is nooit voorzien in de plannen die zijn vastgelegd in het Gebiedspaspoort Hart van de Merenwijk en een uitwerking daarvan die vorig jaar is gepresenteerd. Deze aanpassing is naar wat wij begrijpen een onderonsje tussen de gemeente en de Rotterdamse vastgoedeigenaar Van der Vorm. Zowel omwonenden als de wijkvereniging is kennelijk niets gevraagd.

In de Merenwijk is terecht met woede en onrust gereageerd op deze eigenstandige aanpassing van de plannen, zoals afgelopen weken uitgebreid is bericht door het Leidsch Dagblad[1] en Sleutelstad.nl.[2]

Op grond van artikel 45 van het Reglement van Orde stelt het lid Vos (Partij Sleutelstad) het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Leiden de volgende vragen:

1. Klopt het dat over de toevoeging van deze extra flat geen overleg met de wijkvereniging en bewoners heeft plaatsgevonden? Zo ja, waarom niet?

Over de gebiedsontwikkelingen bij de Kopermolen hebben uitgebreide participatietrajecten plaatsgevonden. De gemeente en projectontwikkelaar passen dit nu eenzijdig aan.

2. Tijdens het participatietraject was bebouwing bovenop de Albert Heijn niet eens aan de orde omdat de constructie dit niet aan zou kunnen? Waarom nu opeens wel?
3. Ziet het college in dat hierdoor op z’n minst verkeerde verwachtingen zijn gecreëerd bij bewoners?
4. Vindt het college het van betrouwbaar bestuur getuigen dat de gemeente en een vastgoedeigenaar eigenstandig afwijken van een plan dat in samenspraak met bewoners tot stand is gekomen?

Gezien de geschiedenis van dit project is de gang van zaken extra teleurstellend: Eerdere bouwplannen rond deze locatie, met een woontoren van 100 meter in het groen, waarbij de mening van Merenwijkers in eerste instantie massaal ter zijde werd geschoven leidde tot een krachtmeting tussen Merenwijkers en de gemeente die het vertrouwen van veel wijkbewoners ernstig heeft beschadigd. Pas nadat onder een volgend college de bouwplannen naar de tekentafel werden gestuurd en onder regie van de gemeente een nieuw participatietraject werd opgestart werd herstel van het vertrouwen weer ingezet. Ondanks de aanvankelijke valse start leidde dat uiteindelijk toch tot een breed ondersteund plan. Deze eenzijdige actie van de gemeente zet het prille vertrouwen weer op het spel.

5. Deelt het college onze vrees dat deze eenzijdige acties het herwonnen vertrouwen weer teniet doet?
6. Waarom is er gezien de geschiedenis rond de Kopermolen niet met meer sensitiviteit gehandeld door de gemeente?

Een bewoner van de Merenwijk heeft gewezen op uitspraken van functionarissen van de vastgoedeigenaar die voorkomen eerdere WOB-stukken, die de suggestie wekken dat Merenwijkers eerst leuke dingen gegeven zal worden, maar dat daarna het zuur zal volgen.

7. Op welk moment zijn de nieuwe plannen voor deze flat aan de orde gekomen? Was dit op initiatief van de gemeente of van Van der Vorm?
8. Kan het college uitsluiten dat bewoners bewust eerst ‘leuke dingen’ gegeven zijn om draagvlak te creëren om daarna pas onderdelen waar weerstand tegen is te presenteren?
9. Kan het college uitsluiten dat er nog meer nieuwe flats uit de hoge hoed komen?

[1] Extra flat bij Leidse Kopermolen hernieuwt wantrouwen jegens gemeente | Leidsch Dagblad

[2] https://sleutelstad.nl/2023/01/03/bezorgdheid-over-extra-woningen-op-albert-heijn-in-merenwijk/

Antwoorddatum: 7 februari 2023

Door: Thijs Vos (Partij Sleutelstad)

Daags voor Kerst maakte het college per persbericht bekend dat er bovenop de Kopermolen in de Merenwijk een extra flat van acht bouwlagen komt. Een dergelijke woontoren is nooit voorzien in de plannen die zijn vastgelegd in het Gebiedspaspoort Hart van de Merenwijk en een uitwerking daarvan die vorig jaar is gepresenteerd. Deze aanpassing is naar wat wij begrijpen een onderonsje tussen de gemeente en de Rotterdamse vastgoedeigenaar Van der Vorm. Zowel omwonenden als de wijkvereniging is kennelijk niets gevraagd.

In de Merenwijk is terecht met woede en onrust gereageerd op deze eigenstandige aanpassing van de plannen, zoals afgelopen weken uitgebreid is bericht door het Leidsch Dagblad[1] en Sleutelstad.nl.[2]

Op grond van artikel 45 van het Reglement van Orde stelt het lid Vos (Partij Sleutelstad) het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Leiden de volgende vragen:

1. Klopt het dat over de toevoeging van deze extra flat geen overleg met de wijkvereniging en bewoners heeft plaatsgevonden? Zo ja, waarom niet?:
   Antwoord:
   Bij het opstellen van het gebiedspaspoort is al een eerste verkenning naar de leefbaarheid bij het toevoegen van woningen gedaan. Op de vraag over waar deze woningen moeten komen, is door de buurt aangegeven dat ‘Bovenop het winkelcentrum’ door ruim 60% van de invullers als beste locatie wordt gezien voor het toevoegen van woningen.[3] Ook over deze acht bouwlagen heeft destijds participatie plaatsgevonden met de buurt. In de nota van beantwoording is aandacht besteed aan deze specifieke locatie. [4] Het gebiedspaspoort is in 2019 vastgesteld door de gemeenteraad. In de participatie na de vaststelling van het gebiedspaspoort heeft er geen overleg over deze locatie meer plaatsgevonden met de buurt omdat er geen concretere plannen zijn dan wat in het gebiedspaspoort is aangegeven.

Over de gebiedsontwikkelingen bij de Kopermolen hebben uitgebreide participatietrajecten plaatsgevonden. De gemeente en projectontwikkelaar passen dit nu eenzijdig aan.

2. Tijdens het participatietraject was bebouwing bovenop de Albert Heijn niet eens aan de orde omdat de constructie dit niet aan zou kunnen? Waarom nu opeens wel?
   Antwoord:
   Zoals hierboven aangegeven staat de mogelijkheid tot acht bouwlagen op het winkelcentrum reeds in het gebiedspaspoort. In de allonge (aanvulling) op de samenwerkingsovereenkomst is afgesproken dat Van der Vorm geen sociale huurwoningen in het woongebouw aan de Ketelmeerlaan maakt en de – in het gebiedspaspoort vastgestelde – 30% sociaal zal realiseren in andere deelprojecten. Daardoor is de locatie boven de huidige Albert Heijn nu concreter in beeld gekomen en opgenomen in de allonge. Dit plan zal door Van der Vorm nog onderzocht gaan worden inclusief de constructie. Van der Vorm heeft in een recent overleg met de wijkvereniging aangegeven bereid te zijn om te kijken naar alternatieven om tot 30% sociaal te komen binnen de mogelijkheid van het gebiedspaspoort. Van der Vorm en de gemeente gaan hierover in overleg met de buurt. Voor de plannen moet daarnaast ook het bestemmingsplan worden gewijzigd. In deze procedure toetst de gemeente het plan en de effecten zoals lichtinval ed. aan het vastgestelde beleid en is er ruimte voor inspraak.
   
   
3. Ziet het college in dat hierdoor op z’n minst verkeerde verwachtingen zijn gecreëerd bij bewoners?
   Antwoord:
   Tijdens de participatie in mei en juni dit jaar hebben de gemeente en Van der Vorm aan de buurt de voorlopige ontwerpen gepresenteerd van de plannen die tot dat moment uitgewerkt waren, namelijk de openbare ruimte, de tiny houses, het nieuwe winkelcentrum en het woongebouw aan de Ketelmeerlaan. Het college begrijpt dat bij bewoners hierdoor het beeld is ontstaan dat dit het eindbeeld was van het project Kopermolen. Duidelijk had moeten worden gesteld dat het gebiedspaspoort verschillende mogelijkheden geeft, waaronder de acht bouwlagen op het huidige winkelcentrum ter hoogte van Albert Heijn, en dat aangegeven had moeten worden dat hetgeen tot dan toe is getoond niet volledig was. Het college erkent dat dit proces van informatie beter had gekund.
   
   
4. Vindt het college het van betrouwbaar bestuur getuigen dat de gemeente en een vastgoedeigenaar eigenstandig afwijken van een plan dat in samenspraak met bewoners tot stand is gekomen?
   Antwoord:
   Er is ons inziens geen sprake van ‘afwijken van een plan’. Zie verder het antwoord op vraag 1 en 3

Gezien de geschiedenis van dit project is de gang van zaken extra teleurstellend: Eerdere bouwplannen rond deze locatie, met een woontoren van 100 meter in het groen, waarbij de mening van Merenwijkers in eerste instantie massaal ter zijde werd geschoven leidde tot een krachtmeting tussen Merenwijkers en de gemeente die het vertrouwen van veel wijkbewoners ernstig heeft beschadigd. Pas nadat onder een volgend college de bouwplannen naar de tekentafel werden gestuurd en onder regie van de gemeente een nieuw participatietraject werd opgestart werd herstel van het vertrouwen weer ingezet. Ondanks de aanvankelijke valse start leidde dat uiteindelijk toch tot een breed ondersteund plan. Deze eenzijdige actie van de gemeente zet het prille vertrouwen weer op het spel.

5. Deelt het college onze vrees dat deze eenzijdige acties het herwonnen vertrouwen weer teniet doet?
   Antwoord:
   Er is ons inziens geen sprake van ‘eenzijdige acties’. Zie ook het antwoord op vraag 3. In een recent overleg met de wijkvereniging is hierover gesproken en dit zal nogmaals nader toegelicht worden tijdens de openbare Algemene Ledenvergadering van de wijkvereniging op 13 februari a.s. Samen met de wijkvereniging en een vertegenwoordiging van direct omwonenden van het winkelcentrum gaan gemeente en Van der Vorm kijken en bespreken hoe we de afstemming en  instemming beter kunnen inrichten en hoe we de komende jaren samen met de bewoners van de Merenwijk dit proces zo goed mogelijk kunnen vormgeven.
   
   
6. Waarom is er gezien de geschiedenis rond de Kopermolen niet met meer sensitiviteit gehandeld door de gemeente?
   Antwoord:
   Zie het antwoord op vraag 5.
   

Een bewoner van de Merenwijk heeft gewezen op uitspraken van functionarissen van de vastgoedeigenaar die voorkomen eerdere WOB-stukken, die de suggestie wekken dat Merenwijkers eerst leuke dingen gegeven zal worden, maar dat daarna het zuur zal volgen.

7. Op welk moment zijn de nieuwe plannen voor deze flat aan de orde gekomen? Was dit op initiatief van de gemeente of van Van der Vorm?
   Antwoord:
   Zoals hierboven aangegeven is de mogelijkheid van maximaal acht bouwlagen opgenomen in het in 2019 door de raad vastgestelde gebiedspaspoort. De concrete uitwerking daarvan is besproken in 2022 in de bestuurlijke overleggen tussen Van der Vorm en de gemeente. Daar zijn in de allonge verdere afspraken over gemaakt. Waaronder dat verdere uitwerking, inclusief participatie met de buurt betreffende bouwen op expeditie, volgt zoals eerder ook in de samenwerkingsovereenkomst is afgesproken. Het woongebouw aan de Ketelmeerlaan wordt ingevuld met woningen die met voorrang worden verhuurd aan starters en senioren uit de Merenwijk. Zo willen we de doorstroming in de wijk bevorderen. De 30% sociale huur in het gebied wordt vormgegeven in de tiny houses, in het gebouw van de huidige Lidl en op termijn in de woningen boven de expeditiestraat bij de Papiermolen dan wel via alternatieven binnen de kaders van het gebiedspaspoort. Gezien de hoge woningnood staat het college nog steeds achter de ambitie uit het gebiedspaspoort ten aanzien van het toevoegen van ca. 150 woningen. Op welke manier het resterende sociale programma gerealiseerd kan worden, zal door Van der Vorm in overleg met de gemeente en de buurt onderzocht gaan worden
   
   
8. Kan het college uitsluiten dat bewoners bewust eerst ‘leuke dingen’ gegeven zijn om draagvlak te creëren om daarna pas onderdelen waar weerstand tegen is te presenteren?
   Antwoord:
   Het college herkent zich niet in deze vraagstelling/veronderstelling en wil transparant zijn over de planvorming. Zo zijn de gesloten overeenkomsten met Van der Vorm openbaar gemaakt. Daarbij is getracht om in de afgelopen jaren een zo compleet mogelijk beeld van alle afwegingen te geven. Zo zijn in de participatie alle aspecten waar op dat moment een concreet ontwerp voor lag meegenomen, zoals de inrichting van de openbare ruimte en het woongebouw aan de Ketelmeerlaan.
   De gemeente interpreteert de uitspraken in het desbetreffende verslag uit een eerder WOB-verzoek, die deze suggestie zouden wekken, overigens niet als zodanig.
   
   
9. Kan het college uitsluiten dat er nog meer nieuwe flats uit de hoge hoed komen?
   Antwoord:
   Het door de raad vastgestelde gebiedspaspoort geeft aan welke mogelijkheden er zijn in het gebied. Bijvoorbeeld ook voor het oostelijk deel van het gebied. Er is ons inziens dan ook geen sprake van ‘uit de hoge hoed’. Wanneer er nieuwe plannen zijn binnen de gebiedsontwikkeling, aanvullend op het gebiedspaspoort, dan zullen de buurt en de gemeenteraad daar in een vroegtijdig stadium over geïnformeerd en betrokken worden.

[1] Extra flat bij Leidse Kopermolen hernieuwt wantrouwen jegens gemeente | Leidsch Dagblad
[2] https://sleutelstad.nl/2023/01/03/bezorgdheid-over-extra-woningen-op-albert-heijn-in-merenwijk/
[3] Zie pag. 15 van het verslag participatie stap 1 Kopermolen op Doe Mee Project • Vernieuwing winkelcentrum De Kopermolen (leiden.nl).
[4] Zie pag. 17 van de nota van beantwoording als bijlage bij het raadsvoorstel.
[5] Antwoord voor 20230111 SV PS Vos over het toveren van woontorens uit de hoge hoed