Indiendatum: 20 juli 2023
Door: Thijs Vos (Partij Sleutelstad)
De gemeenteraad heeft in december 2020 ingestemd met het Ontwikkelperspectief De Mors en de Gebiedsvisie Vondelkwartier. Daarmee wordt het Vondelkwartier getransformeerd naar een gemengd woon-werkgebied, waar in totaal meer dan duizend woningen toegevoegd worden. Sinds de vaststelling van de gebiedsvisie is de raad – voor zover wij hebben kunnen nagaan – niet meer geïnformeerd over de voortgang van de bouwplannen binnen het Vondelkwartier.
Partij Sleutelstad bereiken signalen dat het proces moeizaam en stroef verloopt – zowel bij de participatie van bewoners als tussen de gemeente en ontwikkelende partijen onderling – en dat er sprake is van postzegel-planologie in plaats van integrale ontwikkeling van een nieuwe wijk.
Op grond van artikel 45 van het Reglement van Orde stelt het lid Vos (Partij Sleutelstad) het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Leiden de volgende vragen:
- Wat is de stand van zaken rond de ontwikkeling van de zes bouwvlakken? Kunt u bij de beantwoording van deze vraag ingaan op de fase van de ontwikkeling, wie de ontwikkelaar is, of en welke overeenkomsten er zijn gesloten, het aantal en soort woningen, wat de verwachte planning is en welke college- en raadsbesluiten er nog moeten worden genomen? Kunt u dit voor ieder van de zes bouwvlakken specificeren?
Vertraging van Vondel en de Zwaan:
Op de website van Vondel en de Zwaan[1] – het hoogbouwproject op de bouwvlakken tussen de Lage Mors, Plesmanlaan en Vondellaan – valt te lezen dat het bestemmingsplan voor deze bouwvlakken eigenlijk al begin dit jaar vastgesteld had moeten worden en er rond deze tijd een onherroepelijke omgevingsvergunning verleend zou worden, waarna gestart had kunnen worden met de bouw. Inmiddels houdt de gemeente oktober 2023 aan als start van de bestemmingsplanprocedure.
Dat is dus een vertraging van minstens een jaar.
- Wat zijn de redenen voor de opgelopen vertraging van Vondel en de Zwaan?
- Waarom is de raad hierover niet geïnformeerd?
- Heeft deze bestemmingsplanwijziging alleen betrekking op Vondel en de Zwaan? Zo ja, volgt er voor de andere bouwvlakken nog een aparte bestemmingsplanwijziging? Zo nee, over welke bouwvlakken gaat het bestemmingsplan nog meer?
- Wanneer verwacht het college het bestemmingsplan voor te kunnen leggen aan de raad?
De bouw van Vondel en de Zwaan vindt plaats op de locatie van het huidige Motorhuis. Deze gronden zijn eigendom van Stichting Administratiekantoor De Vijf Beuken. De gemeente en grondeigenaren, waaronder de stichting, zijn al enkele jaren in gesprek over een grondruil die woningbouw op deze locatie evenals de herinrichting van de Plesmanlaan tot tracédeel van de Leidse Ring Noord mogelijk moet maken.
Partij Sleutelstad beschikt over het verweerschrift van de gemeente Leiden tegen het beroep dat bij de Raad van State tegen het Bestemmingsplan Leidse Ring Noord – Plesmanlaan is ingesteld. Tot onze verbazing lazen we daarin dat niet alleen een bewoner van de Lage Mors, maar ook de eigenaar van de Motorhuis-gronden een juridische procedure heeft gestart tegen de gemeente Leiden. Tussen de regels door valt te lezen dat dit beroep vooral gaat om het bedrag dat de stichting zou krijgen.[2]
- Houdt de vertraging van Vondel en de Zwaan verband met de rechtszaak die de grondeigenaar heeft aangespannen tegen de gemeente Leiden?
- Kan het bouwplan voortgang vinden bij een aanhoudend geschil met de grondeigenaar?
- Wanneer verwacht het college duidelijkheid te hebben over deze kwestie?
In de collegebrief over de overschrijding en vertraging van de Leidse Ring Noord heeft het college de raad bericht dat er twee juridische procedures waren opgestart tegen het tracédeel Plesmanlaan , maar vermeldde daarbij dat het ging om procedures van ‘bewoners’ en niet dat het bij één van de procedures om een juridisch geschil met een grondeigenaar waar de gemeente zaken meedoet ging.
- Wat zijn de redenen dat het college het doet voorkomen alsof beide procedures tegen de Plesmanlaan door bewoners zijn aangespannen? Wat was de motivering om de raad niet te informeren dat de eigenaar van de Motorhuis-locatie een procedure heeft gestart tegen de gemeente?
Wij hebben begrepen dat het team – waaronder de projectmanagers – dat verantwoordelijk was voor het Vondelkwartier gewijzigd is. Daarmee zouden continuïteit en kennis verloren zijn gegaan.
- Klopt dit? Zo ja, wat waren de redenen voor deze personeelswijzigingen? Hebben deze personeelswijzigingen bijgedragen aan de vertraging?
- Welke stappen zijn er vanuit de gemeente gezet om de continuïteit van het proces zoveel mogelijk te borgen?
Wijziging woningbouwprogramma bij Vondel en de Zwaan:
Bij de Gebiedsvisie heeft de gemeenteraad voor wat betreft het woningbouwprogramma het kader meegegeven dat er 30% sociaal, 60% middensegment en 10% vrije sector toegevoegd wordt in het Vondelkwartier.[3] In een document[4] van ontwikkelaar Fransje Sprunken Development (FSD) valt echter te lezen dat er vanuit de gemeente (afdeling wonen) verzocht is om het percentage middensegment te verlagen van 60% naar 35% en het percentage vrije sector (lees: dure segment) te verhogen van 10% naar 30%.
- Klopt dit? Zo ja, welke redenen zijn er om het percentage middensegment te verlagen?
- Klopt het dat het verzoek om het percentage middensegment te verlagen vanuit de gemeente zelf kwam? Zo ja, waarom stuurt het college aan op het toevoegen van minder middensegment-woningen, terwijl daar in Leiden een groot tekort aan is?
Het raadsbesluit over het Vondelkwartier houdt weliswaar de optie open om te schuiven tussen de percentages middensegment en vrije sector, mits goed onderbouwd vanuit marktvraag of haalbaarheid van het plan, maar het blijft desalniettemin een afwijking van het kader dat de raad gesteld heeft. Bij de Watergeuskade hebben we gezien hoe ingewikkeld het is om nog iets te wijzigen als de raad pas bij de vaststelling van het bestemmingsplan in beeld komt. De raad zou daarom op tijd geïnformeerd moeten worden over wijzigingen van kaders, óók als daar een goede onderbouwing voor is.
- Waarom heeft het college de raad niet geïnformeerd over de (voorgenomen) wijziging van het bouwprogramma?
Betrokkenheid woningbouwcorporaties:
Uit het document van FSD blijkt verder dat het college er – in lijn met het beleidsakkoord – op aan heeft gedrongen om het percentage sociale huur te verhogen naar 35%. Dat is een goede zaak. In het beleidsakkoord is eveneens afgesproken dat sociale huurwoningen zoveel mogelijk naar corporaties moeten gaan.
Bij de Watergeuskade – een ander bouwplan van FSD – zijn de Leidse woningbouwcorporaties pas veel te laat betrokken en zijn de sociale huurwoningen gespikkeld over meerdere bouwblokken, waardoor corporaties uiteindelijk afhaakten omdat de woningen niet pasten bij hun behoefte. Daardoor zijn er bij dat bouwplan uiteindelijk 0 corporatiewoningen toegevoegd.
- Heeft het college er bij FSD op aangedrongen dat het de sterke voorkeur heeft dat sociale huurwoningen naar corporaties gaan? Zo ja, is FSD van plan om zich hiervoor in te zetten?
- Op welke manier zijn de corporaties betrokken bij de planvorming bij Vondel en de Zwaan?
Verplaatsen woontoren:
Onderdeel van Vondel en de Zwaan is een woontoren van 70 meter hoog, die boven laagbouwwijk de Lage Mors uit zal torenen. In de Gebiedsvisie was deze toren nog aan de oostkant van bouwvlak 1 ingetekend. Voor bewoners van de Lage Mors is deze enorme toren terecht een belangrijke steen des aanstoots. Wij hebben vernomen dat de gemeente en/of ontwikkelaar de toren juist meer richting de Lage Mors wil plaatsen dan aanvankelijk was voorgenomen.
- Klopt het dat deze 70 meter hoge toren meer richting de Lage Mors wordt opgeschoven? Zo ja, om welke redenen en op wiens initiatief is daartoe besloten? Op welke manier heeft u bewoners van de Lage Mors inspraak gegeven op dit besluit?
Situering sociale huurwoningen naast ringweg:
De Plesmanlaan wordt onderdeel van de Leidse Ring Noord en gaat daarmee een nog grotere hoeveelheid autoverkeer verwerken. Bewoners hebben tijdelijk fijnstofmeters bij het Pesthuis opgehangen. Daaruit kwam naar voren dat nu al sprake is van een schadelijke fijnstof-uitstoot.
- Klopt het dat de sociale huurwoningen van Vondel en de Zwaan precies naast de Plesmanlaan worden gerealiseerd?
- Zo ja, is het college het met ons eens dat het erg cynisch is dat juist mensen met een kleine portemonnee direct naast een ringweg – met de potentiële gezondheidsrisico’s – worden geplaatst?
Ontwikkeling van de andere bouwvlakken:
Zoals gezegd bestaat de transformatie van het Vondelkwartier uit meer bouwplannen dan alleen Vondel en de Zwaan. Ook ontwikkelaar Kempeneers gaat of zou een bouwvlak ontwikkelen.
- Klopt het dat er bij het einde van de vorige collegeperiode een overeenkomst met Kempeneers klaar lag en alleen nog ondertekend hoefde te worden? Was dit een anterieure of intentie-overeenkomst?
- Is deze overeenkomst inmiddels ondertekend? Zo nee, waarom niet? En wanneer verwacht het college dan wel een overeenkomst te sluiten?
De ontwikkeling van de verschillende bouwvlakken zijn communicerende vaten. Keuzes die in het kader van Vondel en de Zwaan worden gemaakt beperken de mogelijkheden die er zijn bij de ontwikkeling van de andere bouwvlakken. Dergelijk ontwikkelen op postzegel-niveau belemmert het maken van integrale keuzes, zoals het verlagen van de woontoren door de woningen meer te spreiden over de bouwvlakken.
- Wat zijn de redenen dat het college ervoor gekozen om bouwvlakken apart te ontwikkelen en dit niet integraal aan te pakken?
- Wat zijn de redenen dat prioriteit wordt gegeven aan de door FSD te ontwikkelen bouwvlakken boven die van Kempeneers?
Samenhang met andere verkeers- en bouwprojecten:
Uit het verkeersonderzoek van SWECO dat vorig jaar in de commissie LB is gepresenteerd bleek dat door de som van verschillende verkeers- en bouwplannen knelpunten voor het verkeer ontstaan aan de westkant van Leiden, evenals plekken waar de verkeersintensiteit sterk toeneemt.
- Heeft het college uitgezocht wat de neveneffecten zijn van het geheel aan bouwplannen in het Vondelkwartier voor de verkeersintensiteit en -stromen in deze en andere wijken? Zo ja, graag een beschrijving van deze neveneffecten? Zo nee, bent u bereid om dit alsnog uit te zoeken (niet alleen per individueel bouwproject, maar voor het geheel aan bouwplannen in het Vondelkwartier)?
Uitgangspunt in de Gebiedsvisie was dat er sprake zal zijn van een ‘in hoogte oplopende lijn’ richting het Stationsgebied. Met de plannen rondom de flat naast De Geus tot aan de het hotel lijkt die lijn niet meer gehanteerd te worden. Immers: In die laatste plannen is sprake van een lagere hoogte dan 70 meter.
- Kunt u toelichten hoe de lijn van de nota’s Ontwikkelperspectief De Mors en de Gebiedsvisie Vondelkwartier zich verhouden met de plannen rondom Leiden CS? Is met de laatste plannen nog wel sprake van een geleidelijke opbouw in hoogte?
Voetnoten:
[1] https://vondel.red/planning/
[2] Zie rechtsoverwegingen 3.1 en 3.2 in het verweerschrift van de gemeente Leiden (zaaknummer 202300584/1/R3).
[3] Zie beslispunt 1b, onder 2 in raadsvoorstel RV 20.0112 Gebiedsvisie Vondelkwartier.
https://leiden.notubiz.nl/document/9375386/1/RV+20_0112+Gebiedsvisie+Vondelkwartier
[4] Dit document is als bijlage toegevoegd aan deze set schriftelijke vragen.
Antwoorddatum: n.v.t.
Nog niet beantwoord.