Indiendatum: 3 februari 2020
Door: Maarten Kersten
Vandaag, 3 februari 2020 vernamen wij in het Algemeen Dagblad en het NOS-journaal dat de koepel van sociale woningbouwcorporaties Aedes zich ernstig zorgen maakt over de verloedering van “arme” stadswijken in heel het land. Zij roept kabinet en gemeenten naar aanleiding van recent eigen onderzoek op om te zorgen dat de disbalans in die wijken snel wordt opgelost. Met name een overmaat aan toewijzing van sociale woningen aan de allerlaagste inkomensgroepen en diverse soorten probleemgevallen, zorgen volgens Aedes voor snel en sterk afnemende leefbaarheid, onveiligheid, gevoelens van onveiligheid. Wie een hoger inkomen heeft, moet vaak wegens “scheefwonen” zijn huis en wijk verlaten. Aedes is zelfs bang voor de terugkeer van de zogeheten “Vogelaarwijken” van weleer.
Door te eenzijdige toewijzing aan de allerlaagste inkomensgroepen, te weinig gebruikmaking van het systeem van “passend toewijzen” en daarbij te weinig actieve en proactieve inzet van sociale, psychosociale, onderwijsbevorderende en criminaliteitsvoorkomende maatregelen, wordt de situatie alleen maar erger. Zo’n 20 procent van de bewoners van buurten met een zwakke leefbaarheid ondervindt agressie, een overmaat aan overlast, en is zelfs bang lastig te worden gevallen of beroofd.
Door een toenemende trend om sociale woningen in dit soort wijken meer en meer te verhuren aan de zgn. “speciale doelgroepen”, komen juist daar naar verhouding teveel mensen met psychiatrische, psychische of sociale problemen, zelfs (ex-)criminelen, mensen met een verstandelijke beperking (begeleid wonen), niet goed geïntegreerde families met migratie-achtergrond, naast ook zeer goed integrerende statushouders. Van genoemde gezinnen en ook relatief veel alleenstaande ouders verzuimen de kinderen meer en meer het schoolbezoek en zijn, mede in onderling verband, gevoelig voor het plegen van lichte en zware vergrijpen.
Door het huidige kabinetsbeleid, en dan vooral de miljarden kostende verhuurdersheffing, zien corporaties zich meer en meer gedwongen , woningen te verkopen en kunnen zij te weinig waarmaken van de urgente nieuwbouw-opgave.
Vragen:
- Is de gemeente bekend met dit rapport en heeft zij daarop al geacteerd?
- Concreter: heeft de gemeente hierover al overleg en/of samenwerking gezocht/gevonden met rijk, provincie en corporaties?
- Idem met diverse sociale, psychosociale, politionele en justitiële specialisten?
- Is zij bereid, met spoed een inventarisatie te maken van de eventueel verloederende buurten en wijken in Leiden?
- Welke stappen denkt het college te nemen om niet alleen het tot voor kort zo belangrijk hetende goedkope “scheefwonen” te bestrijden maar nu vooral ook het sociale scheefwonen?
- Welke stappen wil zij nemen ten aanzien van de andere hierboven geschetste ontwikkelingen, voor zover die niet uitsluitend afhankelijk zijn van het rijk (zoals de verhuurdersheffing) ?
Maarten Kersten
Partij Sleutelstad
Antwoorddatum: 11 maart 2020
Is de gemeente bekend met dit rapport en heeft zij daarop al geacteerd?
Antwoord: Ja, het College is bekend met dit rapport. Dit rapport is een vervolg op een eerder rapport “Veerkracht in het corporatiebezit” uit oktober 2018. Signalen en oplossingen uit dit rapport zijn uitgebreid meegenomen in de Woonvisie Leiden 2020-2030 en Uitvoeringsagenda Wonen Leiden. Daarnaast is er in 2016 een intensieve gebiedsgerichte aanpak gestart in het Jacques Urlusplantsoen en deze is in 2018 uitgebreid naar een aanpak in de Slaaghwijk. Ook de wijkvisie in Prinsessebuurt/de Hoven is gestart waarbij aandacht is voor woonoverlast in deze kwetsbare wijken.
Concreter: heeft de gemeente hierover al overleg en/of samenwerking gezocht/gevonden met rijk, provincie en corporaties?
Antwoord: Naar aanleiding van de vastgestelde Woonvisie worden Prestatieafspraken gemaakt met de corporaties. De leefbaarheid van wijken is daarbij een belangrijk onderwerp. We zoeken hier nadrukkelijk de samenwerking met elkaar op. De Prestatieafspraken worden in het eerste kwartaal afgerond met een mogelijke uitloop naar begin van het tweede kwartaal.
De wijkvisie Prinsessebuurt/de Hoven is samen met de Sleutels opgesteld. Ook bij de twee intensieve gebiedsgerichte aanpakken (zie vraag hierboven) is er een samenwerking met de woningcorporaties om gezamenlijk op te trekken. Leiden heeft een Woondeal gesloten met het ministerie van BZK. Naast de focus om hiermee de woningbouw in de zuidelijke Randstad te stimuleren zijn hierin ook afspraken en acties opgenomen om meer sociale en middeldure huurwoningen te realiseren, Wij hebben hier overleg over met het ministerie van BZK en met de Provincie Zuid-Holland
Idem met diverse sociale, psychosociale, politionele en justitiële specialisten?
Antwoord: Bij de uitstroom uit intramurale instellingen naar de wijk, krijgen cliënten een contingentenwoning aangeboden. Daarbij wordt niet alleen gekeken of de woning geschikt is, maar ook of de buurt voldoende draagkracht heeft. Ook wordt een tripartiteovereenkomst gesloten met de cliënt, de corporatie en de zorginstelling. In deze overeenkomst zijn o.a. afspraken opgenomen over de benodigde zorg. De hierin opgenomen afspraken zijn gedurende 2 jaar van toepassing. Daarnaast is met de corporaties en politie een handelingskader woonoverlast in ontwikkeling.
In de intensieve gebiedsgerichte aanpakken wordt nauw samengewerkt met partners in de wijk op alle domeinen. Hieruit is bijvoorbeeld de Stedelijke Jeugdaanpak in het kader van voorkomen criminaliteit ontstaan, waarbij zowel op preventie met deze partners wordt samengewerkt als op repressie. Hierin is niet alleen oog voor de jongeren maar ook voor zijn omgeving (bijvoorbeeld de rest van de wijk).
Is zij bereid, met spoed een inventarisatie te maken van de eventueel verloederende buurten en wijken in Leiden?
Antwoord: Allereerst is enige nuancering op z’n plaats. In Leiden zijn er wijken die op leefbaarheid slechter scoren dan andere wijken. Maar vergeleken met enkele wijken in grote steden als Den Haag of Rotterdam is de problematiek hier gelukkig beperkt. Dat neemt niet weg dat we onderkennen dat er wijken zijn die extra aandacht vragen. Het College heeft zicht op de buurten in Leiden waar grotere concentraties goedkope sociale huurwoningen zijn gebouwd en waar sociaal-maatschappelijke problematiek zich relatief sterker manifesteert. Deze buurten zijn in de Verstedelijkingsnotitie Leiden en in de Woonvisie terug te vinden. Ook in ontwikkelperspectieven en wijkvisies wordt dit opgenomen.
De intensieve gebiedsgerichte aanpakken zijn bewust gestart in aandachtsgebieden. Eén van de doelstellingen is om aanpakken die in deze gebieden succesvol zijn, ook in andere wijken te implementeren, zoals bijvoorbeeld de PIT (Preventief Interventie Team) aanpak.
Welke stappen denkt het college te nemen om niet alleen het tot voor kort zo belangrijk hetende goedkope “scheefwonen” te bestrijden maar nu vooral ook het sociale scheefwonen?
Antwoord: Juist in kwetsbare wijken is het van belang dat draagkrachtige bewoners in de wijk blijven wonen. Door bij nieuwe ontwikkelingen in de wijk bewust te sturen op menging van woningen van verschillende prijsklasse wil het College deze mensen een kans geven om door te stromen naar een passende woning en hen toch voor de wijk behouden. Het collegeakkoord en de Woonvisie zetten niet voor niets in op meer menging in de wijken.
Welke stappen wil zij nemen ten aanzien van de andere hierboven geschetste ontwikkelingen, voor zover die niet uitsluitend afhankelijk zijn van het rijk (zoals de verhuurdersheffing)?
Antwoord: Zoals hierboven aangegeven hebben we de problematiek onderkend en meegenomen in de Woonvisie. In de onlangs door uw raad vastgestelde Woonvisie met Uitvoeringsagenda zult u diverse maatregelen en acties herkennen die ten doel hebben de problematiek te verminderen.
Binnen het sociaal domein wordt wijkgericht gewerkt. Dat geldt voor de sociale wijkteams maar ook voor bijvoorbeeld het gezondheidsbeleid of het gelijke kansen beleid. We doen wat nodig is en past in bepaalde wijken. Dat betekent dat in wijken met een concentratie van sociale problematiek we extra inzet plegen.
Met het programma Sterke Sociale Basis, wil het college bevorderen dat kinderen veilig en gezond kunnen opgroeien, mensen elkaar kunnen ontmoeten en zich kunnen ontwikkelen en dat mensen prettig ouder kunnen worden. De aanbesteding Sterke Sociale Basis is recent afgerond. Nieuwe partijen starten per 1 juli van dit jaar en gaan komende maanden aan de slag in de stad om te zorgen voor een zorgvuldige overgang.
Omdat sociale problematiek in sommige wijken meer voorkomt dan in andere wijken werken ook hier de opdrachtnemers met een wijkgerichte aanpak. Zij versterken de samenhang en betrokkenheid tussen inwoners onderling maar ook de samenwerking tussen de inwonersinitiatieven, sociaal werkers, woningbouwcorporaties, zorg/hulpverleners, welzijnsprofessionals etc. die in de wijken aan het werk zijn. Door deze wijkgerichte aanpak wordt de sociaal-maatschappelijke problematiek vroegtijdig gesignaleerd en opgepakt. Het college verwacht dat hierdoor ook de leefbaarheid in de wijken positief wordt beïnvloed.
Tenslotte dragen ook pilots zoals ‘Meedoen met de stad’ en ‘Samen leven in kwetsbare wijken’ bij aan het versterken van de informele en formele samenwerking tussen professionals en de informele zorg in de wijk bij het vroegtijdig signaleren van problemen bij kwetsbare inwoners en het (snel) bieden van ondersteuning die nodig is.