Indiendatum: 1 november 2021
Door: Maarten Kersten (Partij Sleutelstad)
De partijen GroenLinks, PvdA, SP, D66 en PS volgen met verbijstering de humane afwikkeling van het toeslagenschandaal. En constateren ook de afgelopen week weer dat er nog steeds nieuwe informatie bovenkomt. Informatie die laat zien hoe de kinderen en ouders van de toeslagenaffaire worden gediscrimineerd, onterecht op zwarte lijsten worden geplaatst, privacyregels worden geschonden en oplossingen en tegemoetkomingen tergend langzaam gaan.
Recent heeft de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) een onderzoek gepubliceerd waaruit blijkt dat de Belastingdienst jarenlang persoonsgegevens heeft verwerkt in de Fraude Signalering Voorziening (FSV) in de vorm van een zwarte lijst. Veel van de kernbeginselen van de privacywet AVG werden door de Belastingdienst op ernstige wijze geschonden.
AP-voorzitter Aleid Wolfsen zegt daarvan: ‘Vanzelfsprekend moet de Belastingdienst fraude aanpakken. Maar uit ons onderzoek blijkt dat de Belastingdienst fraudesignalen registreerde en gebruikte op een manier die absoluut niet is toegestaan. Onschuldige mensen zijn hierdoor gedupeerd.’ ‘Ruim een kwart miljoen mensen stond – vaak onterecht – veel te lang op deze fraudelijst zónder dat zij dit wisten. Daardoor konden ze zich niet verweren en konden ze zich ook niet van de lijst laten afhalen. Zo ontstond een gat in de rechtsbescherming. Veroorzaakt door de overheid, nota bene!’
Nu lijkt het erop dat de lijst gedeeld is met andere instanties. Daarom stellen wij vragen om te achterhalen in hoeverre dit vanuit of naar de gemeente Leiden het geval is. En wat de gemeente Leiden bereid is daaraan te doen.
”De fracties van GroenLinks, PvdA, SP, D66 en PS veroordelen discriminatie en rechtsongelijkheid ten strengste en staan voor een ruimhartige compensatie van gedupeerden.”
Op grond van artikel 45 van het Reglement van Orde stellen de leden Van Gaal (GL), Otten (PvdA), Krijsman (D66), Van Walraven (SP) en Kersten (PS) het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Leiden de volgende vragen:
1) Heeft de gemeente Leiden gebruikt gemaakt van de zwarte lijst FSV van de Belastingdienst? Is deze lijst of namen van personen op die lijst gedeeld, met de gemeente Leiden vanwege bijvoorbeeld de Participatiewet, het Landelijk Bureau BIBOB (LBB) of andere regelingen waarbij met de Belastingdienst wordt samengewerkt?
Zo ja, welke financiële, maar ook psychische consequenties heeft dat gehad voor betrokkenen?
Zo nee, of indien onbekend – is het college bereid dit uit te laten zoeken? Zo ja, binnen welke termijn?
2) Heeft de gemeente Leiden, voor zover bekend, ook zelf signalen bij de Belastingdienst aangereikt waarna deze mensen als potentiële fraudeur werden (zouden kunnen worden) bestempeld?
3) Is het college bereid, indien financiële, maar ook psychische schade is ontstaan, deze schade voor de getroffen mensen te compenseren?
4) Is het college bereid om ook eventueel vervolg van dergelijke praktijken te voorkomen, te herstellen of ongedaan te maken waar mogelijk, zeker als het schending van privacy betreft en discriminatie door algoritmes? Zo ja, wat is zij bereid hieraan doen?
Antwoorddatum: 2 december 2021
De partijen GroenLinks, PvdA, SP, D66 en PS volgen met verbijstering de humane afwikkeling van het toeslagenschandaal. En constateren ook de afgelopen week weer dat er nog steeds nieuwe informatie bovenkomt. Informatie die laat zien hoe de kinderen en ouders van de toeslagenaffaire worden gediscrimineerd, onterecht op zwarte lijsten worden geplaatst, privacyregels worden geschonden en oplossingen en tegemoetkomingen tergend langzaam gaan.
Recent heeft de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) een onderzoek gepubliceerd waaruit blijkt dat de Belastingdienst jarenlang persoonsgegevens heeft verwerkt in de Fraude Signalering Voorziening (FSV) in de vorm van een zwarte lijst. Veel van de kernbeginselen van de privacywet AVG werden door de Belastingdienst op ernstige wijze geschonden.
AP-voorzitter Aleid Wolfsen zegt daarvan: ‘Vanzelfsprekend moet de Belastingdienst fraude aanpakken. Maar uit ons onderzoek blijkt dat de Belastingdienst fraudesignalen registreerde en gebruikte op een manier die absoluut niet is toegestaan. Onschuldige mensen zijn hierdoor gedupeerd.’ ‘Ruim een kwart miljoen mensen stond – vaak onterecht – veel te lang op deze fraudelijst zónder dat zij dit wisten. Daardoor konden ze zich niet verweren en konden ze zich ook niet van de lijst laten afhalen. Zo ontstond een gat in de rechtsbescherming. Veroorzaakt door de overheid, nota bene!’
Nu lijkt het erop dat de lijst gedeeld is met andere instanties. Daarom stellen wij vragen om te achterhalen in hoeverre dit vanuit of naar de gemeente Leiden het geval is. En wat de gemeente Leiden bereid is daaraan te doen.
”De fracties van GroenLinks, PvdA, SP, D66 en PS veroordelen discriminatie en rechtsongelijkheid ten strengste en staan voor een ruimhartige compensatie van gedupeerden.”
Op grond van artikel 45 van het Reglement van Orde stellen de leden Van Gaal (GL), Otten (PvdA), Krijsman (D66), Van Walraven (SP) en Kersten (PS) het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Leiden de volgende vragen:
1) Heeft de gemeente Leiden gebruikt gemaakt van de zwarte lijst FSV van de Belastingdienst? Is deze lijst of namen van personen op die lijst gedeeld, met de gemeente Leiden vanwege bijvoorbeeld de Participatiewet, het Landelijk Bureau BIBOB (LBB) of andere regelingen waarbij met de Belastingdienst wordt samengewerkt? Zo ja, welke financiële, maar ook psychische consequenties heeft dat gehad voor betrokkenen? Zo nee, of indien onbekend – is het college bereid dit uit te laten zoeken? Zo ja, binnen welke termijn?
Antwoord: Bij de integrale aanpak van ondermijnende criminaliteit is de Belastingdienst een van de partners waarmee de gemeente Leiden samenwerkt. Als het om het delen van informatie gaat zijn partijen daarbij gebonden aan de strikte afspraken in het RIECLIEC convenant (RIEC-LIEC convenant, Privacyprotocol en persoonsgegevens | Maatregelen en documenten | RIEC-LIEC Informatie- en Expertisecentrum). Binnen deze samenwerking en informatiedeling met de Belastingdienst is door de gemeente Leiden niet gebleken van informatie afkomstig van enige ‘zwarte lijst’ vanuit de belastingdienst. Er is (ook) voor de uitvoering van de Participatiewet nooit inzage geweest in de zwarte lijst van de belastingdienst of personen die er op stonden. Een dergelijke lijst is door de genoemde instanties nooit gedeeld met de gemeente Leiden.
2) Heeft de gemeente Leiden, voor zover bekend, ook zelf signalen bij de Belastingdienst aangereikt waarna deze mensen als potentiële fraudeur werden (zouden kunnen worden) bestempeld?
Antwoord: Er zijn vanuit de gemeente Leiden geen signalen naar de Belastingdienst gegaan over potentiele fraudeurs. De gemeente Leiden/team ondermijning deelt onder het RIEC convenant wel signalen met de Belastingdienst in het kader van de aanpak ondermijning, maar dus niet in het kader van fraudebestrijding. Of de Belastingdienst vervolgens die informatie gebruikt ten behoeve van de zogenaamde zwarte lijst weten wij niet. Als gemeente kunnen wij in ieder geval niet signalen van (vermoede) fraude sec doorgeven aan de Belastingdienst. Ook is ons niet gevraagd informatie te delen in verband met een zwarte lijst.
3) Is het college bereid, indien financiële, maar ook psychische schade is ontstaan, deze schade voor de getroffen mensen te compenseren?
Antwoord: Niet van toepassing
4) Is het college bereid om ook eventueel vervolg van dergelijke praktijken te voorkomen, te herstellen of ongedaan te maken waar mogelijk, zeker als het schending van privacy betreft en discriminatie door algoritmes? Zo ja, wat is zij bereid hieraan doen?
Antwoord: Er is bij de uitvoering van de Participatiewet geen sprake geweest van schending van privacy of discriminatie door gebruikmaking van een systeem met algoritmen.