VERKIEZINGS
PROGRAMMA
2022-2026

VERKIEZINGSPROGRAMMA 2022-2026

In dit programma presenteren we onze visie, standpunten en plannen voor Leiden. Voor Partij Sleutelstad staat het bevorderen van de inspraak en zeggenschap van de Leidse burger voorop. Dat betekent dat we steeds in open dialoog met de samenleving staan, dat beleid en besluiten in overleg met omwonenden, ondernemers en andere belanghebbenden worden genomen en dat Leidenaren via referenda en volksinitiatieven desgewenst het laatste woord hebben. Óók als dit schuurt met onze eigen visie en dit programma. Indien uit een participatietraject blijkt dat bewoners en belanghebbenden iets anders dan wij willen, zijn we bereid om ons stemgedrag aan te passen. Een uitslag van een referendum zullen we altijd respecteren en is voor onze volksvertegenwoordigers politiek bindend.

Download het verkiezingsprogramma:

Nieuwe Democratie

Nieuwe democratie is een van de speerpunten waarmee Partij Sleutelstad zich onderscheidt van alle andere partijen. PS stelt een reeks aan participatie- en inspraakvormen voor, waardoor de invloed van burgers op het bestuur van hun stad structureel wordt verbeterd. 

Partij Sleutelstad houdt voeling met wat er leeft onder de bevolking. We zijn aanspreekbaar, trekken de wijk in en houden spreekuren.

Partij Sleutelstad is groot voorstander van de verruiming van de invloed van de burgers op het bestuur van de stad. Wij zetten ons in voor de invoering van het bindend referendum waarbij de handtekeningendrempel wordt verlaagd en de opkomstdrempel wordt afgeschaft of wordt vervangen door een uitkomstdrempel. De gemeente wordt verplicht een bindend referendum te organiseren in het geval van een voorgenomen fusie met een andere gemeente en bij het voornemen tot het plegen van grote investeringen. Partij Sleutelstad wenst een onderzoek naar de haalbaarheid van buurtreferenda en andere (digitale) instrumenten om voeling te houden met de opvattingen van burgers.

Op papier telt elke stem even zwaar maar in de praktijk hebben praktisch opgeleiden en burgers met een lager inkomen veel minder toegang tot en invloed op de politieke besluitvorming dan welvarender en hoger opgeleide burgers. Zij worden slecht vertegenwoordigd, met hun inbreng wordt minder gedaan en zij zijn ondervertegenwoordigd in politieke organen en participatietrajecten. Het bestrijden van politieke ongelijkheid is voor ons een belangrijk speerpunt. Wij breiden de Leidse democratie daarom uit met middelen die veel steun hebben en veel gebruikt worden door ondervertegenwoordigde groepen, zoals het referendum en een directe verkiezing van het stadsbestuur.    

Partij Sleutelstad wil het volksinitiatief in Leiden invoeren. Hiermee kunnen burgers een eigen voorstel voorleggen aan de gemeenteraad en, bij afwijzing, hierover een referendum afdwingen.

In aanvulling op de huidige praktijk waarbij burgers enkel een stem kunnen uitbrengen op een kandidaat voor de controlerende macht, de gemeenteraad, wenst Partij Sleutelstad dat burgers ook een stem kunnen uitbrengen op de bestuurlijke macht. Dat kan het beste door het rechtstreeks kiezen van een formateur.

De gemeente moet meer ambitie tonen in het streven burgers te betrekken bij de besluitvorming. Te vaak beweegt participatie en inspraak zich slechts op het niveau van informeren en consulteren. Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente niet bang moet zijn om beslissingsrecht aan burgers over te dragen en burgers in de gelegenheid te stellen met eigen voorstellen te komen waarover een referendum kan worden afgedwongen. Ook zijn wij voorstander van gelote burgerfora als instrument om burgers te betrekken bij grote stadsbrede vraagstukken.

Partij Sleutelstad is voorstander van de invoering van rechtstreeks door de burgers gekozen wijkraden waarbij wij rekening houden met de waarde van goed functionerende wijkverenigingen en oog hebben voor maatwerk op basis van historisch gegroeide verschillen tussen wijken.

Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente de initiatieven van burgers moet stimuleren en omarmen. Initiatieven zoals een buurtzorgcoöperatie of een alternatieve energievoorziening zijn een meerwaarde voor de samenleving. De gemeente kan dergelijke initiatieven ondersteunen door de invoering van het right to challenge, right to bid, right to plan en andere buurtrechten, zoals de buurtbegroting.

Op voorspraak van Partij Sleutelstad heeft de gemeente een digitaal participatieplatform geïntroduceerd: doemee.leiden.nl. Dit is een goede aanvulling op de bestaande participatiemiddelen, maar kan nog worden verbeterd. Partij Sleutelstad zet zich in voor het verder uitrollen van digitale participatie-instrumenten.

Burgerfora die eindigen met een referendum, gekozen wijkraden verbinden met burgerinitiatieven, inspraakavonden en e-tools; het op slimme wijze combineren van verschillende vormen van democratie en participatie leidt tot betere resultaten en kan de zwakke kanten van individuele participatiemiddelen opheffen. Veel meer dan nu het geval is, moet Leiden inzetten op slimme en innovatieve combinaties. Madrid en Barcelona, Ierland en Zwitserland dienen daarbij als voorbeelden.

Bestuur & Overheid

De lokale overheid is er voor de burgers en niet andersom. Daarom is Partij Sleutelstad voorstander van een gemeentelijke organisatie waarin de burger centraal staat. Besluitvorming vindt op een transparante wijze en zo dicht mogelijk bij de burger plaats. 

Partij Sleutelstad staat voor een open en transparant bestuur. De gemeente discrimineert niet, houdt zich aan afspraken en voert een consistent beleid. Informatie wordt tijdig en inzichtelijk beschikbaar gesteld. Er wordt geïnvesteerd in een onafhankelijke pers. De gemeente gaat ontspannen om met WOB-verzoeken van burgers en journalisten.

Als gevolg van dichtgetimmerde collegeakkoorden is de rol van de gemeenteraad uitgehold; raadsleden functioneren in de praktijk als bestrijders of steunpilaren van het College van B&W. Coalitiepartijen vormen een gesloten blok en reduceren daarmee de gemeenteraad tot een democratische stempelmachine. Partij Sleutelstad wil terug naar een open bestuurscultuur: een beknopt coalitieakkoord op hoofdlijnen, het vaker voorleggen van scenario’s aan de raad en wisselende meerderheden. Om de open bestuurscultuur te bestendigen zetten we in op een minderheidscollege; wethouders kunnen dan niet langer besluiten doordrukken, maar moeten op zoek naar draagvlak in de gemeenteraad en bij de inwoners.

Partij Sleutelstad is voorstander van samenwerking met gemeenten in de regio op de voorwaarde dat burgers daarmee instemmen en democratische controle op die samenwerking is gewaarborgd. Wij zijn voorstander van vernieuwende samenwerkingsvormen, zoals de federatiegemeente.

Partij Sleutelstad is geen voorstander van het fuseren met regiogemeenten, wanneer de burgers in de betrokken gemeenten zich daar niet in een referendum over hebben kunnen uitspreken.

Partij Sleutelstad is enkel dan voorstander van de decentralisatie van overheidstaken, wanneer er ook voldoende budget voor de uitvoering van die taken beschikbaar wordt gesteld.

Partij Sleutelstad hanteert het subsidiariteitsbeginsel, waarmee wordt bedoeld dat beslissingen die op wijk- en buurtniveau kunnen worden genomen, ook op dat niveau moeten worden genomen.

Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente moet beschikken over een ambtenarenapparaat dat is toegesneden op de uitvoering van de gemeentelijke taken. Efficiëntie en deskundigheid zijn daarbij de sleutelwoorden, waardoor inhuur van externe consultants drastisch kan worden beperkt.

Niet alle burgers zijn in voldoende mate digitaal vaardig. De gemeente dient er daarom voor te zorgen dat burgers met vragen, suggesties en klachten in alle gevallen ook in persoon bij de gemeente terecht kunnen. Daartoe richt de gemeente een fysiek loket in en stelt zij een conflictmakelaar en een lokale ombudsman aan. 

Partij Sleutelstad is voorstander van het zogenaamde right to challenge. Burgers en maatschappelijke organisaties die een overheidstaak beter, efficiënter of goedkoper kunnen uitvoeren, krijgen het recht om deze taak van de gemeente over te nemen. 

De gemeente draagt zorg voor de financiële ondersteuning van lokale media waarbij nadrukkelijk aandacht is voor het bevorderen van onderzoeksjournalistiek.

Te allen tijde is de redactionele onafhankelijkheid van lokale media gewaarborgd. 

Nederlands is de taal waarin de gemeente communiceert met zijn burgers. In specifieke gevallen, wanneer dit tot problemen zou leiden of onredelijk is, kan hiervan worden afgeweken.

Werk & Inkomen

Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente zich meer moet inspannen om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar werk te begeleiden. Maatwerk is daarbij het sleutelwoord. De gemeente biedt bescherming aan Leidenaren in een kwetsbare maatschappelijke positie.

Nu steeds duidelijker wordt dat de Participatiewet faalt bij het re-integreren van kwetsbare burgers op de arbeidsmarkt, pleit Partij Sleutelstad voor het herstel van de sociale werkvoorziening en voor versterking van de rol van DZB. Maatwerk is daarbij het sleutelwoord.

Er zitten nog te veel mensen zonder baan thuis. Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente zich meer moet inspannen om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar voor hen geschikt werk te begeleiden of op een andere voor hen zinvolle wijze te activeren, wanneer betaald werk niet mogelijk is.

Partij Sleutelstad stelt voor dat de gemeente een banenplan ontwikkelt gericht op de re-integratie van Leidenaren die niet zelfstandig aan betaald werk kunnen komen. In het banenplan integreert de gemeente vernieuwende instrumenten zoals de basisbanen, de arbeidspool en het persoonsgebonden re-integratiebudget (PRB).

Partij Sleutelstad is voorstander van de terugkeer van de sociale werkplaats.

Partij Sleutelstad wil dat de gemeente zich inspant om sociale ongelijkheid tegen te gaan. Dat betekent, dat de gemeente inkomensverschillen waar mogelijk zal verkleinen en gelijke beloning, in het bijzonder die van vrouw en man, zal bevorderen.

In 2019 is onder het mom van ‘maatwerkaanpak’ fors bezuinigd op de minimavoorzieningen. Partij Sleutelstad heeft zich altijd tegen die bezuiniging verzet. PS vindt dat met de introductie van het maatwerkbudget willekeur en rechtsongelijkheid is ontstaan. Bovendien blijven de voor de maatwerkaanpak gereserveerde middelen grotendeels onbenut. PS pleit voor de aanpassing van het maatwerkbudget en voor het herstel van de minimavoorzieningen.

Leidenaren die niet in hun eigen inkomen kunnen voorzien, mogen rekenen op ondersteuning door de gemeente. Deze ondersteuning is in beginsel onvoorwaardelijk.

PS vindt dat de gemeente particuliere initiatieven voor de ondersteuning van minima, zoals voedselbank en kledinginzameling, positief moet waarderen. Echter deze initiatieven horen een incidenteel karakter te hebben en komen niet in de plaats van de voorzieningen van de gemeente zelf. Inkomensondersteuning voor minima is te allen tijde een recht en niet een gunst.

Eén op de vijf Leidse huishoudens heeft problematische schulden. Partij Sleutelstad pleit voor vroeg- signalering, zodat problemen snel kunnen worden herkend en aangepakt. Voorts is PS van mening dat de termijnen van schuldhulptrajecten moeten worden verlengd en dat knelpunten bij de stadsbank moeten worden aangepakt.

Middenstand

Het MKB is de ruggengraat van de lokale economie en verdient dan ook alle steun. Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente zich meer moet inzetten voor de scholing van werknemers en voor verbetering van het vestigingsklimaat. Bijzondere aandacht hebben wij voor de belangen van de bestaande horeca en de maatschappelijke functie van de buurtwinkels.

Leiden heeft een tekort aan MBO-geschoolde werknemers. Partij Sleutelstad wil dat de gemeente kansrijke uitkeringsgerechtigden helpt door hen, in samenwerking met het ROC en het MKB en met behoud van uitkering, te stimuleren een kwalificatie voor de arbeidsmarkt te verwerven. Daarbij stimuleert de gemeente het aanbod van stageplaatsen voor deze doelgroep.

Partij Sleutelstad is voorstander van een autoluwe binnenstad. Om het winkelen in de binnenstad te bevorderen is de partij voorstander van goede OV-verbindingen, goede fietspaden en fietsenstallingen en van een bepaalde periode tegen daltarief in parkeergarages en op parkeerplekken in de winkelgebieden.

Verlaten winkelstraten en leegstand zijn de doodsteek voor de winkelgebieden. Partij Sleutelstad wil daarom dat de gemeente een actief beleid voert tegen de leegstand in de winkelgebieden door het wonen boven winkels te stimuleren.

Tijdens de coronacrisis hebben de buurtwinkels hun bestaansrecht volop bewezen. Partij Sleutelstad wil daarom dat de buurtwinkels weer een prominente plek krijgen in de Retailvisie. Waar mogelijk en wanneer nodig moeten zij kunnen rekenen op ondersteuning van de gemeente.

Voor bepaalde MKB-ondernemers en flexwerkers is het moeilijk om passende bedrijfsruimte te vinden, zoals ateliers en kleinschalige productielocaties. Partij Sleutelstad stelt daarom voor om toe te staan dat leegstaande winkelpanden in het kernwinkelgebied en de plinten van nieuwe hoogbouw daartoe mogen worden gebruikt. Voorts vindt PS dat de gemeente waar mogelijk speculatie met winkelpanden door vastgoedondernemers moet bestrijden en hun macht in de stad moet inperken.

Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente de bestaande horeca moet ondersteunen, bijvoorbeeld door het toestaan van terrassen in de winter. PS is tegen het ongebreideld toestaan van horeca in leegstaande winkel- en kantoorpanden. Te veel (gelijksoortige) horeca in het kernwinkelgebied tast het karakter van de stad aan en zorgt voor nieuwe problemen op het gebied van leefbaarheid en veiligheid.

Om de positie van de middenstanders te versterken, wil Partij Sleutelstad één centraal loket voor hun vragen en klachten.

De gemeente moet duurzame bedrijfsvoering stimuleren, waarbij in het bijzonder aandacht is voor het stimuleren van circulair bouwen en produceren. De gemeente dient dit als voorwaarde te stellen bij aanbestedingen.

Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente de maximale (fiscale) ruimte moet opzoeken om het MKB te ondersteunen. Bijzondere aandacht dient de gemeente te hebben voor Leidenaren die een eigen bedrijf willen starten vanuit een uitkering. 

De gemeente draagt jaarlijks een bedrag van 3,3 miljoen euro bij aan het Bio Science Park. Partij Sleutelstad is van mening dat de bedrijven in dit park zich inmiddels uitstekend zelf kunnen redden en dat (een deel van) dit geld zou moeten worden aangewend voor het sociaal domein.

De gemeente besteedt jaarlijks 1,5 miljoen euro aan City Marketing. Wat betreft Partij Sleutelstad staan deze uitgaven niet bovenaan de prioriteitenlijst. Er kan op worden bezuinigd, wanneer de staat van de financiën daartoe noodzaakt.

Partij Sleutelstad wil dat noodlijdende middenstanders in crisissituaties, zoals de coronapandemie, door de gemeente kunnen worden geholpen met tijdelijke overbruggingsmaatregelen op voorwaarde dat de middenstander in kwestie een levensvatbare onderneming drijft.

Natuur en Milieu

Leiden is een erg versteende stad van Nederland en dat terwijl groen een voorwaarde is voor een leven in gezondheid en welzijn. Partij Sleutelstad vindt daarom dat de gemeente eindelijk eens echt werk moet maken van het vergoenen van onze woonomgeving. Initiatieven van burgers spelen daarbij een belangrijke rol.

Partij Sleutelstad is voorstander van het vergroenen van parken, pleinen en plekken die nu nog zijn bestraat, maar die niet of nauwelijks worden gebruikt.

Bomen zijn van grote waarde voor de leefbaarheid en biodiversiteit van Leiden. Ze zorgen voor verkoeling en slaan CO₂ op. Helaas delven bomen vaak het onderspit tegen andere belangen en neemt het aantal bomen nog altijd af. Partij Sleutelstad wil daarom, dat de bescherming van bomen en het bomenbestand beter geborgd wordt. Illegale kap moet worden bestreden. De gemeente moet samen met inwoners actief en ambitieus meer bomen aanplanten.

Klimaatneutraal bouwen, groene daken, hangende tuinen, ondergronds parkeren; het is een greep uit tal van slimme oplossingen, waarbij nieuwbouw wordt gecombineerd met vergroening. Partij Sleutelstad vindt dat deze benadering bij ieder bouwproject in de stad moet worden toegepast. Wanneer nieuwbouw in combinatie met vergroening in specifieke gevallen niet mogelijk blijkt, dan geven wij voorrang aan vergroenen.

Partij Sleutelstad wil dat de gemeente, meer dan nu het geval is, initiatieven van burgers op het gebied van vergroening stimuleert en omarmt. PS is verder van mening dat de gemeente ruimhartig moet experimenteren met vormen van zelfbeheer door burgers van vergroende locaties.

Partij Sleutelstad steunt het gemeentelijk beleid om de Leidse economie in 2050 volledig circulair te laten zijn. Dat betekent, dat gemeente, burgers en bedrijven bij het consumeren en produceren geen grondstoffen uitputten en dat reststoffen volledig worden hergebruikt. De gemeente kan de ontwikkeling naar een circulaire economie aanjagen met behulp van het eigen aanbestedingsbeleid (maatschappelijk verantwoord investeren).

Partij Sleutelstad is voorstander van concrete maatregelen voor een schoner milieu, zoals het weren van vervuilende voertuigen, zoals auto’s, brommers en scooters, uit de binnenstad en het ontmoedigen van de aanschaf van ongefilterde houtkachels door particulieren. Voorts is PS van mening, dat de gemeente burgers moet stimuleren hun tuinen te vergroenen door tegels te vervangen door beplanting.

Partij Sleutelstad wil dat de gemeente in het ruimtelijkeordeningsbeleid meer gewicht hecht aan het behoud van de kwaliteit van het binnenstedelijk gebied en de landschappelijke omgeving. Voorkomen moet worden, dat bedrijventerreinen, distributiecentra, zonneweides en windmolenparken de omgeving gaan overheersen. De Oostvlietpolder blijft groen en mag niet worden bebouwd.

Partij Sleutelstad wil dat de gemeente zich uitdrukkelijk inzet voor de versterking van de band tussen de stad en het agrarische landschap. Dit betekent, dat Leiden zich meer dan nu het geval is, zal profileren als afzetmarkt voor diervriendelijke en natuurvriendelijke agrarische producten uit de omgeving van de stad.

Om te voorkomen dat de gemeente in de toekomst aanslagen op het groen in de Leidse stadsparken kan plegen, stelt Partij Sleutelstad voor om onze parken een monumentenstatus te verlenen. Een parkcurator krijgt tot taak om de parken te beschermen tegen aantasting van de natuurlijke kwaliteit door o.a. woningbouw, sportverenigingen en commerciële activiteiten.

Energietransitie

Partij Sleutelstad onderschrijft de uitgangspunten van de energietransitie en erkent de noodzaak actie te ondernemen tegen klimaatverandering. PS vindt dat de Leidenaren, veel meer dan tot nu het geval is geweest, bij de energietransitie moeten worden betrokken. Een evenwichtige verdeling van de kosten en ondersteuning van lokale initiatieven hebben onze volle aandacht.

De energietransitie brengt onvermijdelijke kosten met zich mee voor burgers en bedrijven. Voor het noodzakelijke draagvlak is het essentieel dat kosten door eenieder in alle redelijkheid zijn op te brengen. Voor de burgers moet de opbrengst van de energietransitie meetbaar, het proces en de planning haalbaar en de kosten betaalbaar zijn. Partij Sleutelstad wil daarom dat de gemeente het beginsel van woonlastenneutraliteit, zoals afgesproken in het landelijk klimaatakkoord, als uitgangspunt neemt bij haar beleid.

De ontwikkeling van beleid voor de energietransitie is tot op heden vooral het domein van bestuurders, ambtenaren en experts. Wij vinden dat de lokale overheid zich meer moet inspannen om burgers en bedrijven bij de besluitvorming te betrekken, zodat daardoor een groter draagvlak voor de transitie ontstaat.

In de Regionale Energie Strategie (RES) spreken de gemeenten in de regio Holland-Rijnland af hoe zij de overgang van fossiele brandstoffen naar klimaat neutrale energieopwekking gaan uitvoeren. Wanneer burgers of maatschappelijke organisaties over de RES een referendum willen organiseren of op een andere wijze willen participeren, dan zullen wij hen zeker ondersteunen.

De bollenstreek in het westen en het veenweidegebied ten oosten van Leiden zijn historisch nauw met de stad verbonden en vormen unieke en voor de regio kenmerkende landschappen. Wij zijn van mening dat de gemeente zich in woord en daad moet inzetten voor het behoud van de natuur en de biodiversiteit in deze landschappen. Dat betekent, dat er geen ruimte is voor grootschalige zonneweides, windmolenparken, distributiecentra en datacenters.

Partij Sleutelstad vindt het belangrijk dat de gemeente bij de energietransitie voldoende ruimte biedt aan lokale en kleinschalige initiatieven van burgers en bedrijven.

Partij Sleutelstad wil dat de gemeente burgers en bedrijven beter gaat informeren over de energietransitie en de uitwerking van de RES op wijk- en straatniveau. Burgers en bedrijven moeten tijdig weten wat zij van de overheid kunnen verwachten en wat zij zelf kunnen en moeten doen. De gemeente moet daarom meer bekendheid geven aan het duurzaam bouwloket.

De gemeente geeft aan wat, gegeven de situatie en de stand van de techniek, optimale oplossingen zijn voor de transitie-opgave van burgers en bedrijven. De gemeente voert een gericht stimuleringsbeleid om de noodzakelijke ontwikkelingen in gang te zetten.

Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente burgers en bedrijven op een positieve manier moet betrekken bij de duurzaamheidsopgave waarbij ‘zelfbeschikkingsrecht, tenzij’ het uitgangspunt is. Voorkomen moet worden, dat burgers en bedrijven het wiel opnieuw moeten uitvinden. Daarom faciliteert en stimuleert de gemeente gemeenschappelijke oplossingen en initiatieven, zoals de oprichting van energiecoöperaties en de inkoop van groene energie, zonnepanelen en windmolens. 

Woningbouw

Leiden heeft een groot tekort aan woningen. Partij Sleutelstad wil dat de gemeente prioriteit geeft aan de bouw van woningen voor de meest kwetsbaren op de woningmarkt. Hoogbouw is onvermijdelijk, maar mag alleen plaatsvinden in samenspraak met burgers. PS wil dat de gemeente alle denkbare maatregelen neemt tegen speculanten en beleggers die ten koste van de Leidenaren willen profiteren van de schaarste op de woningmarkt.

Partij Sleutelstad wil dat Leiden intensief met de omliggende gemeenten samenwerkt om te komen tot een onderling afgestemde woningbouwopgave. Wij vinden dat de woningbouwopgave een onderwerp van een referendum moet zijn en van burgerparticipatie in een op te richten burgerforum.

Komende jaren zullen er duizenden nieuwe woningen gebouwd moeten worden. Dat brengt voor Leiden grote uitdagingen met zich mee. De bouwopgave heeft de afgelopen jaren geregeld tot spanningen geleid. Partij Sleutelstad vindt dat burgers al in een vroeg stadium betrokken moeten worden. Het woningbouwbeleid voor de komende jaren, dat het kader gaat vormen voor alle bouwplannen, wordt om die reden in coproductie met burgers en woningzoekenden opgesteld. Daarom stellen we een burgerforum in dat bestaat uit via loting gekozen burgers én woningzoekenden. Het resultaat wordt voorgelegd aan alle Leidenaren via een raadplegend referendum.

Leiden heeft een groot tekort aan betaalbare huurwoningen in de sociale sector. Dit is een grote maatschappelijke opgave, waarvan Partij Sleutelstad meent dat deze in samenspraak met bewoners in een op te richten burgerforum moet worden opgepakt. Partij Sleutelstad vindt dat in de bouwopgave tenminste 30% van de woningen in de sociale huursector moet worden gerealiseerd en 40% als middeldure huur en koopwoningen. Voorts moet de gemeente erop toezien dat sociale huurwoningen voor tenminste 30 jaar als zodanig beschikbaar blijven. Projectontwikkelaars die de bouwopgave in de sociale sector niet willen realiseren, worden verplicht een bedrag te storten in een vereveningsfonds.

Woningen zijn primair om in te wonen, maar ook een gewild beleggingsobject. In het algemeen leidt dit tot perverse prikkels. Partij Sleutelstad wil daarom dat de gemeente, waar mogelijk, regulerend optreedt, bijvoorbeeld door het instellen van een zelfbewoningsplicht en een anti-speculatiebeding bij nieuwbouwprojecten. Ook de mogelijkheden daartoe bij de bestaande bouw zouden nader onderzocht moeten worden.

Leiden is één van de dichtst bevolkte gemeenten in Nederland met een grote bouwopgave. Partij Sleutelstad accepteert daarom onder strikte voorwaarden op een beperkt aantal locaties hoogbouw tot 70 meter. Bovendien vindt Partij Sleutelstad dat burgers, door een in te stellen burgerforum, inspraak moeten krijgen bij het opstellen van een stadsbrede visie op hoogbouw en dat voor ieder voorgenomen hoogbouwproject een leefbaarheidseffecten rapportage moet worden opgesteld.

In Leiden is de publieke ruimte erg schaars. Er is grote behoefte aan meer groen en tegelijkertijd is er een nijpend tekort aan woonruimte. Partij Sleutelstad kiest niet voor het één ten koste van het ander, maar voor slimme oplossingen, waarbij vergroening en woningbouw hand in hand gaan. Denk daarbij  bijvoorbeeld aan geveltuinen, groene daken en slim waterbeheer.

Door de verhuurderheffing kunnen corporaties onvoldoende investeren in de bouw van nieuwe sociale huurwoningen en verduurzaming van de bestaande woningvoorraad. Corporaties zijn daardoor gedwongen om woningen te verkopen, waardoor de sociale woningvoorraad nog verder afneemt. Ook het behalen van de klimaatdoelen raakt nog verder uit zicht. Partij Sleutelstad wil daarom dat de gemeente zich actief inzet voor de afschaffing van de verhuurdersheffing.

Partij Sleutelstad is voorstander van beperking van verkamering van woningen in woonwijken. Er dienen strenge normen te worden gehanteerd en deze dienen ook te worden gehandhaafd. Tegelijkertijd vinden wij dat de gemeente extra huisvesting voor studenten moet realiseren. Met de universiteit moeten afspraken worden gemaakt over de huisvesting van buitenlandse studenten.

Partij Sleutelstad is tegenstander van ‘Amsterdamse toestanden’ waarbij particuliere huur- en koopwoningen worden verhuurd aan toeristen. Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente paal en perk moet stellen aan verhuur van woningen aan toeristen en dat de daartoe opgestelde regels streng moeten worden gehandhaafd.

Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente in samenwerking met bewonerscommissies en andere belangengroepen van huurders malafide verhuurders hard moet aanpakken. Wij zijn voorstander van de versterking van de rechten van huurders.

Het vaststellen van de WOZ door de gemeente is voor huiseigenaren een ondoorzichtig proces. De hoogte van de WOZ heeft invloed op de hoogte van de huren, de lokale belastingen, de erfbelasting en de bijtelling in de inkomstenbelasting. Jaarlijks ontvangt de gemeente meer dan drieduizend bezwaarschriften van huiseigenaren tegen de door de gemeente vastgestelde WOZ van hun woning. Partij Sleutelstad vindt daarom dat de gemeente het proces van de waardebepaling inzichtelijker en begrijpelijker moet inrichten.

Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente herinrichtingsplannen op wijkniveau in samenwerking met bewoners moet ontwikkelen. Dit noemen wij een wijkgerichte aanpak.

Verkeer

Partij Sleutelstad is voorstander van de autoluwe binnenstad en geeft prioriteit aan de belangen van fietsers en voetgangers. Het openbaar vervoer wordt gestimuleerd en het autoverkeer verduurzaamd. PS wil dat de gemeente werk maakt van de aanpak van onveilige verkeerssituaties zoals die overal in de stad zijn te vinden.

Rondom Leiden wordt gewerkt aan de aanleg van een ringweg die de A4 moet verbinden met de A44 en die het centrum moet ontlasten van doorgaand autoverkeer. Partij Sleutelstad vindt dat de gevolgen voor de bewoners in de buurt van deze ringweg, zoals stank, fijnstof en vuil, zoveel mogelijk moet worden beperkt.

Partij Sleutelstad is tegen de aanleg van de Leidse Ring Noord.

Partij Sleutelstad is voorstander van versterking van het OV in en om de stad, zodat de bereikbaarheid wordt verbeterd en het autoverkeer wordt verminderd. Met elektrische hop-on hop-off bussen willen wij de Breestraat, de transferia en de nieuwe parkeergarages aan de randen van de stad met elkaar verbinden.

De auto is en blijft belangrijk voor de bereikbaarheid en mobiliteit van de Leidenaar. Daarom willen wij duurzaam autoverkeer bevorderen door het stimuleren van elektrische auto’s en deelauto’s.

Partij Sleutelstad is voorstander van een autoluwe binnenstad. In het gehele gebied tussen de singels moet daarom op afzienbare termijn alleen nog bestemmingsverkeer worden toegestaan. Voorts zijn wij voorstander van meer autoloze straten en voetgangersgebieden, waarbij aandacht voor mindervaliden en bereikbaarheid randvoorwaarden zijn. Overleg met en luisteren naar bewoners is een voorwaarde om goede plannen te maken.

De gemeente heeft een convenant gesloten om milieuvervuilende voertuigen vanaf 2025 te weren vanuit de binnenstad. Partij Sleutelstad wil ook een verbod op milieuvervuilende brommers en scooters per 2025. Voorts zijn wij voorstander van het minimaliseren van het vrachtverkeer in de stad door de inrichting van een stedelijk en milieuvriendelijk distributiecentrum.

Zeker in de compacte binnenstad zou de fietser veel meer het uitgangspunt moeten zijn bij de inrichting van de openbare ruimte. Uit onderzoek blijkt echter dat vooral in drukke, doorgaande straten de fietspaden te krap zijn en dat dit tot gevaarlijke situaties leidt. Partij Sleutelstad wil in die gevallen de fietspaden verbreden tot 1,7 meter.

Op diverse plaatsen in de stad is de straatverlichting en/of bestrating niet op orde waardoor gevaarlijke situaties ontstaan. In het verleden is hierop te veel bezuinigd. Wij willen dat er weer in de kwaliteit van straatverlichting en bestrating wordt geïnvesteerd. Daarnaast willen wij dat bij zebra-overgangen op drukke routes de knipperbol weer wordt ingevoerd.

Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente werk moet maken van de aanpak van verkeersonveilige situaties, zoals de hoek De Sitterlaan-Lammenschansweg, de fietstunnel bij de rotonde aan de Rijnsburgerweg, de Prinsessekade, het fietspad langs de Stinksloot in de Merenwijk, het Kort Rapenburg, de Witte Singel en de Breestraat-Korevaarstraat. Bijzondere aandacht moet er zijn voor de verkeersveiligheid rondom scholen. Het in te stellen burgerforum zou inspraak moeten hebben in de te maken keuzes.

Partij Sleutelstad wil dat de verkeersafwikkeling bij wegwerkzaamheden weer een taak wordt van de gemeente. Op dit moment wordt dit aan aannemers overgelaten, maar dit leidt geregeld tot chaotische en zelfs gevaarlijke situaties. De gemeente dient hiervoor eigen deskundigen in te schakelen. Voorts vinden wij dat werkzaamheden beter moeten worden gepland, zodat er minder hinder is en het werk sneller kan worden uitgevoerd.

Partij Sleutelstad stelt voor dat de gemeente een onderzoek laat doen naar de belemmeringen die mindervaliden ervaren in het verkeer. Wij pleiten ervoor dat de gemeente de geconstateerde belemmeringen opheft, zodat ook mindervaliden veilig aan het verkeer kunnen deelnemen.

De maximumsnelheid van het gemotoriseerd verkeer binnen en op de singels moet worden verlaagd van 50 naar 30 km per uur.

Partij Sleutelstad vindt dat bruggen tijdens de spits gesloten moeten blijven, zodat de verkeersafwikkeling over de weg wordt bevorderd.

Veel Leidenaren ervaren overlast van onnodig lawaai van motoren. Hoewel nu al wettelijk verboden, wordt er nauwelijks gehandhaafd. Partij Sleutelstad wil dat de gemeente zich inzet voor handhaving met prikacties langs beruchte wegen en dat de burgemeester zich aansluit bij de burgemeesterslobby tegen motorlawaai richting het Rijk.

Parkeren

Bij Partij Sleutelstad is de automobilist niet langer de melkkoe van de gemeente. PS is voorstander van het terugdraaien van de draconische verhoging van de parkeertarieven. Wij geven de fietser ruim baan en zien daarom graag dat de gemeente het aantal stallingen uitbreidt.

Partij Sleutelstad is voorstander van realistische parkeernormen bij nieuwbouwplannen die zijn gebaseerd op meetbare gegevens. Daarbij moet de gemeente zich onthouden van wensdenken en niet vooruitlopen op onzekere ontwikkelingen. Te krappe parkeernormen mogen er niet toe leiden dat het onmogelijk of onbetaalbaar wordt om een eigen auto te bezitten.

Bij de herinrichting van straten wordt maatwerk toegepast en vormen de wensen van bewoners de leidraad voor het aantal parkeerplaatsen. Partij Sleutelstad is tegen het radicaal schrappen van parkeerplaatsen (soms wel meer dan 50%) als daar geen alternatieven voor zijn of als daar geen draagvlak voor is. De mening van bewoners vormt voor ons de leidraad.

Terwijl er boven de grond vaak sprake is van parkeerdruk, worden bestaande parkeergarages en andere inpandige parkeeraangelegenheden vaak beperkt gebruikt. We stimuleren parkeren in parkeergarages en op eigen terrein, zodat het minder een belasting vormt op de openbare ruimte. De gemeente gaat met de eigenaren van private parkeergarages en -terreinen die gedeeltelijk leeg staan onderhandelen om deze open te stellen voor bewoners en/of bezoekers. In de binnenstad wordt een deel van de publieke parkeergarages beschikbaar gesteld aan bewoners. 

Partij Sleutelstad is voorstander van matiging van parkeertarieven, waarbij de opbrengsten de kosten dekken. Wij zijn voorstander van het terugdraaien van de draconische verhoging van de parkeertarieven in de afgelopen collegeperiode en wij zijn tegen uitbreiding van het betaald parkeren. In plaats daarvan stellen wij voor dat de overcapaciteit van particuliere parkeervoorzieningen wordt benut ten behoeve van parkeerders uit de buurt. De gemeente dient hiertoe met particuliere partijen een convenant te sluiten.

Partij Sleutelstad wil een bepaalde periode parkeren tegen daltarief invoeren in de parkeergarages in de binnenstad. Daarmee wordt voorkomen dat Leidenaren bij winkelcentra in de buurgemeentes gaan winkelen die alle lagere tarieven hanteren.

Wij willen dat er meer openbare fietsenstallingen komen en dat het parkeren van de fiets, ook buiten het stationsgebied, beter wordt gereguleerd en gehandhaafd. Fietsen die al langere tijd niet meer zijn gebruikt, moeten door de gemeente worden verwijderd.

Partij Sleutelstad wil een extra bewaakte openbare fietsenstalling realiseren in het centrum van de stad in de buurt van de Mare.

Partij Sleutelstad is voorstander van het inrichten van parkeerhubs aan de randen van de stad. Deze zouden bereikbaar moeten zijn via hop-on hop-off bussen.

Zorg

Het College van B&W heeft in de afgelopen jaren ongekende bezuinigingen doorgevoerd in het sociaal domein. Daardoor zijn veel kwetsbare Leidenaren hard getroffen. Partij Sleutelstad komt op voor Leidenaren die maatschappelijk in de knel zijn gekomen en bepleit daarom het herstel van wegbezuinigde en afgeschafte regelingen.

Onder de noemer ‘zorg en ondersteuning’ voert de gemeente tal van regelingen uit die zijn bedoeld voor Leidenaren die niet zelf in hun zorgbehoefte kunnen voorzien. Denk hierbij aan de WMO met gehandicaptenvervoer en aanpassingen in de woning als bekende voorbeelden. In de afgelopen jaren heeft het College van B&W arme en zieke Leidenaren doen opschrikken met tal van bezuinigingen in het sociaal domein. Partij Sleutelstad streeft ernaar om deze bezuinigingen zoveel mogelijk terug te draaien en pleit ervoor om de menselijke maat, mede gekenmerkt door aandacht en warmte, tot richtsnoer van het beleid te maken.

Leidenaren met een laag inkomen kunnen bij Zorg & Zekerheid een collectieve aanvullende zorgverzekering afsluiten, de zogenaamde gemeentepolis (standaard of top). De gemeente nam voor deze groep altijd de extra premie voor zijn rekening, maar sinds de huidige collegeperiode draagt de gemeente nog maar de helft bij. Partij Sleutelstad vindt dat een dergelijke bezuiniging niet past bij een stadsbestuur dat een sociaal gezicht zegt te hebben. PS zal zich inzetten voor het terugdraaien van deze bezuiniging.

Leidenaren die langdurig ziek zijn en een laag inkomen hebben, konden via de bijzondere bijstand een beroep doen op een tegemoetkoming in de zorgkosten. Helaas heeft het College van B&W, met instemming van de raad, besloten om deze tegemoetkoming per 1 januari 2021 af te schaffen. Partij Sleutelstad zal zich inzetten voor een terugkeer van deze regeling.

De wijkteams spelen een belangrijke rol in het bij elkaar brengen van de zorgbehoefte van Leidenaren en het aanbod van door de gemeente geboden of ingekochte zorg en ondersteuning. Door de bezuinigingen op tal van voorzieningen is die rol nog belangrijker geworden en zijn meer Leidenaren afhankelijk geworden van hun dienstverlening. Partij Sleutelstad pleit daarom voor een onderzoek naar het functioneren van de wijkteams. Voorts willen wij het door de wijkteams beheerde maatwerkbudget aanpassen en pleiten wij voor herstel van de declaratieregeling waar alle Leidenaren met een minimuminkomen een beroep op konden doen. Over de voor hen geldende regelingen worden de Leidenaren voortaan beter geïnformeerd. 

De meeste ouderen en mindervaliden willen vaak zo lang mogelijk in de eigen woning blijven wonen. In veel gevallen is er dan aanpassing van de woning nodig, gefinancierd uit de WMO of de WLZ. Partij Sleutelstad zal kritisch volgen of door de gemeente uitgevoerde regels goed aansluiten bij de wensen van de doelgroep en zal indien nodig voorstellen voor verbetering doen. Partij Sleutelstad wil dat de gemeente Leiden het voor inwoners mogelijk maakt een beroep te doen op de blijverslening zoals die in veel andere gemeenten al wordt aangeboden via het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting.

Partij Sleutelstad bepleit de versterking van de positie van mantelzorgers, waarbij in het bijzonder aandacht moet zijn voor jonge mantelzorgers in het geval zij nog een opleiding volgen. Mantelzorgers zijn een onmisbare schakel in de zorgketen en zij leveren een bijdrage aan de zorg voor kwetsbare en zieke familieleden, vrienden en buren. Ondanks verschillende door de gemeente in het leven geroepen regelingen, zoals verzekering, parkeervergunning of respijtzorg, blijft hun positie zwak.

Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente zich moet blijven inzetten voor de opvang en huisvesting van de meest kwetsbare groepen in de samenleving, zoals statushouders, (ex-)daklozen en slachtoffers van huiselijk geweld. Bij de huisvesting van kwetsbare doelgroepen moet de gemeente eveneens oog hebben voor de belangen van reguliere woningzoekenden. Om te voorkomen dat kwetsbare doelgroepen en reguliere woningzoekenden tegen elkaar worden opgezet, bepleit Partij Sleutelstad versnelde uitbreiding van de sociale woningvoorraad, waarbij alternatieve en creatieve oplossingen niet worden geschuwd.

De gemeente besteedt veel van haar wettelijk opgedragen zorg- en ondersteuningstaken uit aan (semi-)commerciële aanbieders. De bevolking van Leiden is goeddeels multicultureel samengesteld en lang niet alle Leidenaren spreken voldoende Nederlands. Partij Sleutelstad wil daarom dat de gemeente in aanbestedingsprocedures eist dat aanbieders van zorgtaken kennis hebben van intercultureel werken, zodat zij contact kunnen maken met Leidenaren met een niet-Westerse culturele achtergrond.

De uitvoering van de jeugdzorg wordt gekenmerkt door wachtlijsten en financiële tekorten. Partij Sleutelstad keert zich tegen het instellen van budgetplafonds. Beter is het in te zetten op overbruggingszorg en ontschotting van de jeugdzorg, waardoor organisaties beter en efficiënter met elkaar gaan samenwerken. Ook bepleit Partij Sleutelstad een steviger lobby van de gemeente om bij het Rijk de voor jeugdzorg benodigde financiering te regelen. 

Veel maatschappelijke- en zorgkosten zijn te voorkomen als burgers een gezondere leefstijl hanteren. De gemeente levert de inzet die binnen het Nationaal Preventieakkoord is afgesproken, maar moet ook nagaan waar het meer kan doen. In samenwerking met maatschappelijke partners moet de gemeente afspraken maken over gezonde voeding in schoolkantines en in openbare gebouwen, wordt bewegen en sporten bij jongeren en ouderen gestimuleerd en wordt roken op zoveel mogelijk plaatsen ontmoedigd.

Jongeren

Jonge Leidenaren zijn de toekomst van de stad en moeten daarom beter bij het beleid van de gemeente worden betrokken. De gemeente moet garanderen dat alle kwetsbare jongeren kunnen rekenen op hulp en ondersteuning als dat nodig is.

Partij Sleutelstad vindt dat participatie van burgers een kernwaarde is in ieder lokaal besluitvormingsproces. Daarbij heeft de problematiek van participatieongelijkheid altijd de aandacht van de partij. Participeren moet je echter leren en je kunt er niet vroeg genoeg mee beginnen. Daarom stelt PS voor dat de gemeente speciale aandacht besteedt aan het betrekken van jongeren bij beleid dat hen aangaat op een manier die hen aanspreekt. Veel jongeren lopen tegen problemen aan bij het vinden van een studentenkamer of woning en een stage. Voor MBO-studenten en niet-studenten is er minder te doen en te beleven in Leiden omdat diverse (horeca)voorzieningen alleen toegankelijk zijn op vertoon van een collegekaart.

Leiden heeft amper plekken en gelegenheden waar jongeren, praktisch en theoretisch opgeleiden en jongeren met en zonder migratieachtergrond, elkaar kunnen ontmoeten en samen kunnen zijn. Verschillende sport- en uitgaansgelegenheden zijn zelfs alleen toegankelijk voor jongeren met een collegekaart. Partij Sleutelstad wil dat in Leiden weer een door jongeren zelf beheerd centrum komt gericht op culturele vorming en expressie naar het voorbeeld van @Ease in Amsterdam. Voor de jeugd zouden er ook hangplekken en ontmoetingsplekken moeten komen, waar zij samen kunnen komen zonder al te veel overlast voor de omwonenden te veroorzaken.

Voor MBO-studenten is in Leiden veel minder te doen en te beleven dan voor andere studenten. Verschillende sport- en uitgaansgelegenheden zijn enkel toegankelijk voor jongeren met een collegekaart (WO, HBO) en diverse universitaire voorzieningen zijn wel beschikbaar voor studenten van de hogeschool, maar niet voor die van het ROC. De gemeente gaat zich daarom inspannen om meer voorzieningen toegankelijk te maken voor MBO-studenten en jongeren in het algemeen.

Door het afschaffen van de basisbeurs moeten studenten lenen om hun studie en huur te betalen. Dit leidt tot torenhoge schulden, groeiende ongelijkheid en steeds meer jonge starters die geen hypotheek kunnen krijgen om een woning te kopen. Partij Sleutelstad wil dat de gemeente zich inzet om de basisbeurs weer in te voeren en om de negatieve effecten van het leenstelsel tegen te gaan, bijvoorbeeld door het introduren van een starterslening bij de aanschaf van een huis.

Veel jonge starters op de woningmarkt komen niet in aanmerking voor een sociale huurwoning of kunnen geen hypotheek krijgen vanwege een te laag inkomen of een studieschuld. Zij zijn daardoor aangewezen op exorbitante huren in de vrije sector die vaak veel hoger zijn dan hypotheeklasten. Sparen zit er niet in door de hoge huren en de studieschuld. De gemeente dient starters een kickstart te geven met een starterslening waarmee het verschil tussen de hypotheek en koopprijs kan worden overbrugd.

Veel huurbazen berekenen de afvalstoffen- en rioolheffing door aan studenten. Ondanks hun lage inkomen komen door regeltechnische redenen kamerbewoners in tegenstelling tot andere huurders niet in aanmerking voor kwijtschelding. Partij Sleutelstad wil dat deze regels worden aangepast dan wel dat kamerbewoners financieel worden gecompenseerd.

Voor veel studenten is het lastig om een studentenkamer te vinden. Daarom bouwt Leiden veel nieuwe studentenwoningen aan de randen van de stad. Dat gaat echter overwegend om studio’s, terwijl veel studenten juist graag samen met andere studenten willen wonen (met een zgn. “fusie”). In bouwplannen voor studentenwoningen dient meer rekening te worden gehouden met deze behoefte.

Stages zijn belangrijk voor de ontwikkeling van scholieren en studenten en vaak een voorwaarde voor studievoortgang. Helaas is het niet altijd makkelijk om een stageplaats te bemachtigen en ontbreekt het bij stages geregeld aan een passende vergoeding. Samen met bedrijven en onderwijsinstellingen bevordert de gemeente dat studenten en werkgevers elkaar makkelijk vinden. De gemeente geeft zelf het goede voorbeeld: stages worden altijd passend vergoed.

Ieder kind heeft recht op hulp en zorg. De inzet daarvan mag niet afhankelijk zijn van de taalvaardigheid van de ouders. Partij Sleutelstad is van mening dat de gemeente bij de aanbesteding van de jeugdzorg moet eisen dat instellingen voorzieningen treffen om ouders, die de Nederlandse taal onvoldoende machtig zijn, passende hulp te bieden. Bij voorkeur zorgen instellingen ervoor dat zij beschikken over teams waarin kennis over niet-Westerse culturen is geborgd.

De gemeente draagt er zorg voor dat alle gezinnen die een beroep doen op jeugdzorg, door gekwalificeerde professionals worden geholpen. Dat betekent dat instellingen binnen de jeugdzorg ervoor zorgen dat zij gezinnen met een niet-Westerse culturele achtergrond adequaat kunnen helpen.

Senioren

Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente zich actiever moet inzetten voor de belangen van de groeiende groep senioren in Leiden. Vooral op het gebied van wonen en mobiliteit kan veel worden verbeterd. De aanstelling van een seniorenmakelaar zal daarbij helpen.

Partij Sleutelstad wil dat de gemeente een inventarisatie maakt van alle obstakels in de openbare ruimte die een belemmering vormen voor de bewegingsvrijheid van ouderen en mindervaliden. Denk daarbij aan geparkeerde fietsen, afvalcontainers en stoepranden. De inventarisatie wordt uitgewerkt in een plan van aanpak waarin de gemeente aangeeft hoe en wanneer zij de stad volledig toegankelijk maakt voor al haar inwoners.

Waar ouderen en mindervaliden knelpunten ervaren bij het betreden en verkeren in openbare gebouwen, worden deze door de gemeente geïnventariseerd en verholpen.

Veel ouderen zijn aangewezen op het OV. Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente ervoor moet zorgen dat de bussen en bushaltes goed toegankelijk zijn voor ouderen en anderen die zijn aangewezen op een rollator, scootmobiel of rolstoel. Wanneer OV-routes worden gewijzigd of haltes worden verplaatst zorgt de gemeente ervoor dat deze goed bereikbaar blijven voor ouderen en mindervaliden.

De meeste ouderen blijven het liefst zo lang mogelijk in de eigen vertrouwde omgeving wonen. Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente dit moet ondersteunen door in samenwerking met woningcorporaties, huiseigenaren en VvE’s voorwaarden te scheppen voor het levensloopbestendig maken van de bestaande woningvoorraad. Ook bij nieuwbouw moet dit worden gestimuleerd of zelfs worden verplicht.

Er wordt een steeds groter beroep gedaan op de zelfredzaamheid van ouderen. Daarom is het nodig dat mantelzorgers goed worden ondersteund wanneer zij daar behoefte aan hebben en dat thuiszorg voor alle ouderen die dat nodig hebben, financieel bereikbaar is. Partij Sleutelstad zal zich inzetten voor extra financiële armslag voor de ondersteuning van mantelzorgers en voor het aanbod van thuiszorg. Bijzondere aandacht gaat daarbij uit naar jonge mantelzorgers, die dit vaak moeten combineren met onderwijs.

Partij Sleutelstad is van mening dat de gemeente de initiatieven van ouderen, zoals van de vereniging van NSW, die tot doel heeft om zogenaamde knarrenhoven te realiseren, ruimhartig moet ondersteunen en faciliteren.

Partij Sleutelstad is voorstander van de aanstelling van een onafhankelijke seniorenmakelaar of wooncoach die ouderen ondersteunt bij het formuleren van hun woonwensen, het verhuizen naar een passende woning met gelijkblijvende of lagere huur en het aanvragen van gemeentelijke voorzieningen. De makelaar of coach werkt samen met de doelgroep, woningcorporaties en zorg- en welzijnsinstellingen.

Ongeorganiseerd sporten neemt snel toe in populariteit. Denk daarbij aan wandelen, fietsen, hardlopen, yoga en zwemmen. Vooral ouderen zijn op deze manier in beweging. Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente het ongeorganiseerd sporten moet stimuleren en faciliteren door letterlijk ruimte te scheppen in parken en op pleinen.

Veel ouderen zijn actief in een vorm van vrijwilligerswerk. Ondersteuning en bemiddeling van vrijwilligers is in Leiden sinds 1 april 2021 uitbesteed aan Incluzio. Partij Sleutelstad wil dat de gemeente zich blijft inzetten voor het ondersteunen en faciliteren van vrijwilligerswerk door ouderen.

Onderwijs

De taak van de gemeente in het onderwijsbeleid is beperkt. Toch kan de gemeente een rol spelen in het bevorderen van een gezonde levensstijl van leerlingen, het bevorderen van de verkeersveiligheid rondom scholen en het tegengaan van segregatie in het onderwijs.

Leerlingen en docenten moeten zich in alle opzichten veilig kunnen voelen in de school. De gemeente ondersteunt de scholen op alle mogelijke manieren om dit waar te kunnen maken. Scholen geven aan wat zij daarvoor van de gemeente nodig hebben, bijvoorbeeld ondersteuning bij het opstellen van een antipestprotocol.

Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente zich moet inzetten voor de terugkeer van het schoolzwemmen. Gebleken is dat met name kinderen van ouders met een migratieachtergrond anders niet leren zwemmen met alle gevolgen van dien.

Overgewicht is een groot probleem onder jongeren en een belangrijke risicofactor voor gezondheidsproblemen in het latere leven. Partij Sleutelstad wil dat de gemeente met de scholen een convenant sluit dat tot doel heeft om in de kantines vooral gezonde snacks en drankjes aan te bieden.

De segregatie in het onderwijs, waarbij kinderen uit verschillende sociale groepen steeds minder vaak met elkaar naar school gaan, is een onwenselijke ontwikkeling. Partij Sleutelstad wil dat de gemeente de initiatieven van ouders die tot doel hebben segregatie in het onderwijs tegen te gaan, stimuleert en ondersteunt. Voorts wil PS in dit kader dat de gemeente kinderen uit sociaal zwakke milieus extra zal ondersteunen.

Partij Sleutelstad vindt het belangrijk dat de verkeersveiligheid rond scholen goed is geregeld en dat scholen goed bereikbaar zijn voor het halen en brengen van kinderen. Daarbij stimuleert de gemeente het halen en brengen van kinderen te voet of met de fiets. Partij Sleutelstad is voorstander van de instelling van 15 km zones rondom scholen.

Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente moet streven naar goede, duurzame en gezonde schoolgebouwen. Daarbij moet worden ingezet op een breder maatschappelijk gebruik van de gebouwen, bijvoorbeeld door sportverenigingen, voor inburgering en voor volwasseneneducatie.

Ieder kind heeft recht op passend onderwijs. De plicht om daarvoor te zorgen is neergelegd bij de scholen. Helaas komt het ook in Leiden nog voor dat kinderen thuisblijven, omdat er voor hen geen passend onderwijsaanbod beschikbaar is. Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente actiever moet zijn in het realiseren van een passend onderwijsaanbod door het beter ondersteunen en faciliteren van de basisscholen. De schoolbegeleidingsdiensten spelen daarbij een centrale rol.  

Partij Sleutelstad is van mening dat Leiden voor de docenten niet alleen een prettige stad moet zijn om in te werken, maar ook om in te wonen. Daarom is PS een voorstander van het verlenen van voorrang aan docenten bij het vinden van huisvesting en het verkrijgen van een parkeervergunning.

Partij Sleutelstad is voorstander van drugs- en rookvrije zones rond scholen. In deze zones wil PS extra inzet van de politie met structurele controles tegen drugshandel en drugsoverlast. In andere gemeenten is gebleken dat een dergelijke aanpak heeft geleid tot afname van de aan drugs gerelateerde problematiek.

Partij Sleutelstad is trots op de aanwezigheid van de universiteit in de stad en beschouwt deze als een belangrijke partner op het gebied van stedelijke ontwikkeling. De gemeente moet er in die relatie ervoor waken dat de belangen van de universiteit in evenwicht blijven met andere belangen, zoals die van burgers en bedrijven.

Cultuur

Voor Partij Sleutelstad is kunst en cultuur meer dan de franje van het leven. PS wil daarom dat de gemeente zich nadrukkelijk inzet voor het beschermen en bevorderen van kunstbeoefening in de stad. De broedplaatsen hebben daarbij een belangrijke rol. PS vindt dat de gemeente ervoor moet zorgen dat het kunst- en cultuuraanbod goed toegankelijk is voor moeilijker bereikbare groepen in de bevolking.

Leiden mag met recht trots zijn op de kwaliteit en de diversiteit van het cultureel aanbod, maar Partij Sleutelstad wil dit aanbod wel toegankelijker maken voor specifieke doelgroepen, zoals de zorgsector, jongeren en bewoners van kansarme wijken. Wij zien daarbij een centrale rol weggelegd voor het PS Theater.

Partij Sleutelstad vindt het belangrijk dat jonge Leidenaren al vroeg in aanraking komen met kunst en cultuur. Niet alleen als toeschouwers, maar ook als beoefenaren. Partij Sleutelstad wil daarom dat de gemeente de scholen stimuleert om aansluiting te zoeken bij het lokale kunst- en cultuuraanbod.

Talloze Leidenaren beoefenen een vorm van amateurkunst. Partij Sleutelstad benadrukt de waarde hiervan en is van mening dat de gemeente de amateurkunst via het Centrum voor Amateurkunst Leiden ruimhartig moet ondersteunen.

Voor de ontwikkeling van het cultureel en maatschappelijk klimaat in de stad is het van belang dat er ruimte is voor ‘broedplaatsen’. Dit zijn plaatsen waar creatieve bewoners een betaalbare atelier- en werkruimte vinden en waar zij inspiratie opdoen. Voor de stad zijn broedplaatsen van belang als aanjagers van de opwaardering en herwaardering van wijken. Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente de initiatiefnemers van broedplaatsen ruimhartig moet ondersteunen en waar nodig faciliteren.

Partij Sleutelstad is van mening dat kunst een publieke zaak is en dat het belangrijk is dat Leidse kunstenaars worden ondersteund. De in het fonds beschikbare middelen worden daarom uitsluitend ingezet ten behoeve van Leidse kunstenaars.

Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente zich krachtiger dan nu het geval is, moet inzetten voor het behoud van het historisch stadsgezicht en voor de bescherming van het Leidse materieel en immaterieel erfgoed (zoals het Leidse dialect). Dit betekent dat ontwikkelingen zoals het plegen van hoogbouw in en rond het centrum altijd kritisch aan de uitgangspunten van behoud en bescherming zullen worden getoetst.

Leiden is de museumstad van Nederland en Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente al het nodige in het werk moet stellen om de stad die status te laten behouden.

Sport

Partij Sleutelstad heeft, naast aandacht voor de belangen van de georganiseerde sporters, nadrukkelijk aandacht voor de groeiende groep ongeorganiseerde sporters. PS bepleit het opstellen van een regionale sportvisie. Op het Jeugdfonds Sport en Cultuur mag niet worden bezuinigd, zodat kinderen uit arme gezinnen toegang houden tot sport en bewegen.

Leidenaren sporten steeds minder in verenigingsverband. Partij Sleutelstad vindt daarom dat de gemeente meer oog moet hebben voor de belangen van de ongeorganiseerde sporters en hen beter moet faciliteren. Denk daarbij aan trimparcours, trapveldjes en basketbalveldjes die bij voorkeur door bewoners worden geadopteerd en onderhouden.

Voor veel kinderen is het Jeugdfonds Sport en Cultuur de enige manier om deel te kunnen nemen aan sportactiviteiten. Partij Sleutelstad vindt het daarom belangrijk dat de gemeente via dit fonds kinderen uit arme gezinnen blijft ondersteunen. Wij zullen ons verzetten tegen eventuele bezuinigingen.

De druk op het gebruik van de ruimte voor sportaccommodaties is groot. Vaak worden deze accommodaties ook door bewoners uit andere gemeenten gebruikt. Dit betekent dat de behoefte aan sportvelden en sportaccommodaties met de omliggende gemeenten moet worden afgestemd. Partij Sleutelstad wil daarom dat de gemeente in samenwerking met de buurgemeenten een regionale sportvisie opstelt.

Partij Sleutelstad ondersteunt de ontwikkeling van het Indoor Sportcentrum aan de Telderskade en het nieuwe zwembad met ijshal aan de Voorschoterweg. Deze sportcentra vervangen op termijn de 3 Oktoberhal en de 5 Meihal. In de nieuwe centra wordt de breedtesport goed gecombineerd met de behoefte aan faciliteiten voor topsport. Aandachtspunten zijn dat de amateurverenigingen hun eigen plek en karakter kunnen blijven behouden en dat de centra kunnen worden gebruikt door ongeorganiseerde sporters en bewoners.

Leiden heeft nu drie zwembaden, te weten De Zijl, De Vliet en het 5 Meibad. Het 5 Meibad zal over enkele jaren sluiten. Dan resteren nog twee zwembaden. Het buitenbad van De Zijl is op het nippertje gered van sluiting wegens bezuinigingen, maar het is niet ondenkbaar dat het in de nabije toekomst toch zal worden gesloten. Partij Sleutelstad vindt het onwenselijk dat zwemwater in Leiden verdwijnt. Dit past niet in het beleid, waarbij de gemeente de sport en beweging in sociaal zwakkere wijken juist wil bevorderen. Tot slot vindt Partij Sleutelstad dat de gemeente meer aandacht moet hebben voor het toezicht op de veiligheid in zwembaden en het tegengaan van onwenselijk gedrag van bezoekers.

Partij Sleutelstad vindt dat Leiden zich beter moet presenteren als aantrekkelijke stad voor watersporters en varend erfgoed. De haven is gunstig gelegen als vertrekpunt voor de waterrijke omgeving en heeft goede voorzieningen voor schippers. Een levendige haven, met restaurants en terrassen, maakt dit gebied aantrekkelijk en is goed voor de werkgelegenheid. 

Partij Sleutelstad is tegenstander van het door de gemeente gedwongen laten fuseren van sportverenigingen ten faveure van bezuinigingsdoelstellingen en veldenwinst. De fusies in het kader van het voetbal vitaal programma zijn nu wel uitgewerkt en dienen geen vervolg te krijgen.

Leefbaarheid & Veiligheid

Partij Sleutelstad staat voor een krachtige en doeltreffende handhaving van de openbare orde en bestrijding van de criminaliteit. Wij bepleiten cameratoezicht indien nodig en altijd in overleg met omwonenden. De gemeente zorgt voor een schone openbare ruimte en gebruikt de omgevingswet om overlast gevende bedrijvigheid uit de stad te weren. 

Partij Sleutelstad wil dat de politie en de gemeentelijke handhaving (de zogenaamde boa’s) meer zichtbaar zijn op straat, ook ’s-avonds en in het weekend. Hulpdiensten moeten in heel Leiden altijd tijdig aanwezig zijn. Burgers die overlast ervaren van andere burgers moeten altijd serieus worden genomen. Indien noodzakelijk moet de inzet van politie of handhaving tijdelijk worden geïntensiveerd.

Politie en handhaving moeten zoveel mogelijk worden ontlast van administratieve werkzaamheden. De gemeente dient op de juiste plaatsen te bepleiten dat het OM aangiftes van burgers serieus in behandeling neemt waardoor de aangiftebereidheid zal toenemen.

Veelplegers moeten nauwlettender in de gaten worden gehouden.

Partij Sleutelstad is van mening dat de gemeente zich niet moet beperken tot corrigeren en handhaven, maar ook oog moet hebben voor stimuleren en belonen van wenselijk gedrag. Gewenst gedrag kan worden gestimuleerd met voorlichting en beloning. Vooral in het stationsgebied en sociaal zwakke wijken moeten veiligheids- en leefbaarheidsproblemen met een maatwerkaanpak worden bestreden.

Door structurele bezuinigingen op het politieapparaat worden klassieke politietaken uitgevoerd door boa’s. Zij komen geregeld in gevaarlijke situaties terecht, waar zij niet goed voor zijn uitgerust. Partij Sleutelstad is daarom voorstander van het, in specifieke gevallen, bewapenen van boa’s met bijvoorbeeld pepperspray of wapenstok. Wij vinden het belangrijk dat de begeleiding en opleiding van boa’s wordt verbeterd. Liever echter zien wij dat extra wordt geïnvesteerd in de politie.

Cameratoezicht is een effectief middel bij terrorismebestrijding, het aanpakken van criminaliteit en het voorkomen van overlast. Het vergroot de pakkans van fietsendieven en vandalen. Tegelijkertijd  tast cameratoezicht ook de privacy van burgers aan. Waar grote risico’s zijn of veel overlast is, weegt voor Partij Sleutelstad tijdelijk het veiligheidsbelang zwaarder. In alle gevallen wordt tijdelijk cameratoezicht niet zonder overleg met belanghebbende omwonenden ingevoerd.

De gemeente zorgt ervoor dat de openbare ruimte schoon, heel en veilig is en voorkomt daardoor verloedering. Het borgen van de kwaliteit van de openbare verlichting heeft daarbij prioriteit. Rommel op straat, bekladding van gebouwen en vernielingen moeten direct worden aangepakt. Partij Sleutelstad is voorts tegenstander van beleid waarbij burgers afvalstoffenheffing betalen die is gerelateerd aan de hoeveelheid afval die zij aanbieden (diftar systeem). Dit werkt illegale afvaldump in de hand.  De gemeente betrekt burgers zoveel mogelijk bij het beheer van de openbare ruimte.

Bedelen wordt door veel Leidenaren als overlast ervaren, in het bijzonder in het stationsgebied en in de binnenstad. De gemeente heeft een bedelverbod ingesteld, maar dit wordt in de praktijk niet gehandhaafd. Partij Sleutelstad is voorstander van handhaving van het bedelverbod en begeleiding van bedelaars naar hulpverlening en opvang.

Partij Sleutelstad is voorstander van het reguleren en decriminaliseren van wietteelt, wiethandel en         wietgebruik. Een gesloten coffeeshopketen zal de criminaliteit en volksgezondheidsrisico’s terugdringen. Wij willen dat Leiden hierop samen met andere gemeenten dit aan de orde stelt bij de rijksoverheid. We denken daarbij aan een andere opzet dan het vanuit de rijksoverheid geïnitieerde experiment in tien gemeenten met gereguleerde wietteelt. Dit heeft niet gewerkt.

Partij Sleutelstad is voorstander van drugsvrije zones rond scholen. In deze zones moeten politie en handhaving in overleg met schooldirecties structureel controleren op drugshandel en drugsoverlast. In andere gemeentes is gebleken dat met een dergelijke aanpak de drugsoverlast afneemt.

Partij Sleutelstad vindt het wenselijk dat de gemeente de invoering van de omgevingswet aangrijpt om de toelating van overlast gevende bedrijven te heroverwegen. Shusha lounges en coffeeshops horen niet thuis in woonwijken.

Het wapenbezit onder jongeren, in het bijzonder het bezit van messen, is een groeiend landelijk probleem. Partij Sleutelstad wil dat de gemeente een actief ontmoedigingsbeleid voert dat bestaat uit voorlichting, preventieve controles en inleveracties.

Partij Sleutelstad is voorstander van voortzetting en waar nodig intensivering van de aanpak die is gericht op het tegengaan van ondermijning en het bestrijden van de georganiseerde misdaad. Voorkomen moet worden dat de onderwereld zich via schimmige vastgoedtransacties en de uitbating van horeca een positie verwerft in de bovenwereld.

Partij Sleutelstad is een groot voorstander van betrokkenheid van burgers bij beleid dat beoogt de leefbaarheid en veiligheid in wijken te vergroten. De gemeente moet dan ook initiatieven van burgers op dit gebied stimuleren en omarmen.

Partij Sleutelstad vindt dat iedere burger zich veilig moet weten in de openbare ruimte. Vooral vrouwen en meisjes voelen zich te vaak kwetsbaar door intimidatie van (groepen) jongens en mannen. Wij zijn daarom voorstander van het opnemen van een straatintimidatieverbod in de plaatselijke verordening.

Partij Sleutelstad onderschrijft de problemen en schade die het afsteken van vuurwerk jaarlijks oplevert voor mens, dier en milieu, maar ziet tegelijkertijd ook handhavingsproblemen bij een verbod en erkent dat veel Leidenaren vuurwerk als een belangrijke traditie ervaren. Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente zich moet inzetten voor de ontwikkeling van landelijke regelgeving die mensen, dieren, eigendommen en milieu beter beschermt tegen de schadelijke gevolgen van het afsteken van vuurwerk. Voor wat betreft een eventueel lokaal verbod, vinden wij dat Leidenaren daarover het laatste woord moeten hebben. Daarom pleiten wij voor een referendum waarin naast voor en tegen een algeheel verbod, ook voor alternatieve opties als het instellen van specifieke gedoogzones (vuurwerkblije zones) gekozen kan worden.

Burgerschap & Samenleving

Partij Sleutelstad komt op voor alle Leidenaren ongeacht hun geslacht, geaardheid, afkomst, etniciteit en religie. De partij onderschrijft de gelijkheid van burgers en zet zich in tegen iedere vorm van discriminatie. Partij Sleutelstad gaat echter niet mee in de huidige trend van het voeren van identiteitspolitiek, omdat daarbij kwetsbare groepen in de samenleving tegen elkaar worden opgezet en omdat identiteitspolitiek de aandacht afleidt van de fundamentele problemen in de samenleving.

Kwetsbare groepen in onze samenleving zijn slachtoffer van de almaar groeiende ongelijkheid in inkomen en vermogen en voelen zich aangetast in hun bestaanszekerheid door de doorgeslagen liberalisering van de arbeidsmarkt en de woningmarkt. Dit leidt tot een veelheid aan lichamelijke en psychische gezondheidsklachten. Bovendien hebben kwetsbare groepen in de samenleving veel minder goed toegang tot politieke besluitvorming.

Deze problemen worden niet opgelost met identiteitspolitiek, waarbij irrelevante verschillen tussen mensen worden uitvergroot. Partij Sleutelstad stelt daarom een politiek voor die zich richt op het aanboren en versterken van het sociaal kapitaal, op het positief waarderen en benutten van diversiteit, op het actief bestrijden van discriminatie en op het daadwerkelijk beschermen van de meest kwetsbaren.

Door het aanboren en versterken van sociaal kapitaal binnen en tussen groepen mensen, wordt de kwaliteit van het sociale leven verbeterd en wordt de kwetsbaarheid verminderd. De gemeente kan burgers in kwetsbare groepen ondersteunen bij het aanboren en versterken van hun sociaal kapitaal door:

  • het bevorderen van op emancipatie gerichte contacten tussen leden van een gemeenschap en het bestrijden van isolement, waarbij kan worden gedacht aan het stimuleren van mantelzorg, maatjesprojecten en burenhulp;
  • het bevorderen van contacten en netwerken tussen gemeenschappen (het slaan van bruggen), waarbij kan worden gedacht aan het stimuleren van samen sporten, het bestrijden van segregatie in het onderwijs, het versterken van het verenigingsleven, het herwaarderen van het opbouwwerk, het toegankelijker maken van taalonderwijs voor alle taalbehoeftigen en het uitbreiden en toegankelijker maken van buurtontmoetingsplekken en buurtcentra.

De gemeente subsidieert geen organisaties die handelen in strijd met grondrechten, die doelen nastreven die met grondrechten in strijd zijn of die de integratie van nieuwkomers frustreren of tegenwerken.

Voor een vitale democratie is diversiteit van levensbelang. Burgers in een vitale democratie hebben het recht anders te zijn of een afwijkende mening te hebben zolang anderen daardoor niet in hun rechten worden beperkt. De gemeente kan de positieve aspecten van diversiteit bevorderen door:

  • het ontmoedigen van cultureel isolement van gemeenschappen door voorwaarden te stellen aan de toegang tot subsidies voor sociaal-cultureel werk en publiek gefinancierde faciliteiten;
  • het bevorderen van lotsverbondenheid tussen (groepen) burgers door onder meer het faciliteren van ontmoeting en samenwerking bij stedelijke ontwikkeling (burgerforum, co-creatie).

Alle burgers in een kwetsbare positie hebben recht op bescherming door de overheid. Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente meer dan nu het geval is een op maatwerk gerichte aanpak moet hanteren bij het beschermen van kwetsbare burgers op de arbeidsmarkt door:

  • het introduceren van het Persoonsgebonden Re-integratie Budget (PRB) als instrument in de uitvoering van de participatiewet, waardoor burgers meer regie krijgen over hun bestaan;
  • het introduceren van arbeidspools, waardoor kwetsbare burgers beter worden beschermd tegen de onzekerheden op de arbeidsmarkt;

Leiden levert een bijdrage aan de opvang van asielzoekers en statushouders die in verhouding staat met haar grootte, beschikbare ruimte en het absorptievermogen van de Leidse samenleving. Dat geldt ook binnen Leiden: bij spreiding en keuze voor opvanglocaties waken we er zoveel mogelijk voor dat dit extra druk legt op kwetsbare wijken.

Iedereen heeft recht op bed, bad en brood. In Leiden stellen we opnieuw een bed-bad-broodvoorziening in voor ongedocumenteerden die niet zijn geholpen met de landelijke voorziening in Rotterdam.

De gemeente heeft wat betreft Partij Sleutelstad een voortrekkersrol en een voorbeeldfunctie bij het bestrijden van discriminatie op bijvoorbeeld de arbeidsmarkt. Daarbij kiest de gemeente voor instrumenten die niet leiden tot de discriminatie van weer andere groepen. Het bestrijden van bijvoorbeeld discriminatie van vrouwen op de arbeidsmarkt mag niet de discriminatie van mannen tot gevolg hebben. De gemeente kan discriminatie op de arbeidsmarkt bestrijden door het opnieuw introduceren van een anti-discriminatieteam dat gelijke behandeling in het gemeentelijk aanstellingenbeleid monitort en waarborgt en door het hanteren van instrumenten, zoals het anoniem solliciteren.

Financiën

Leiden staat er financieel slecht voor. In de begrotingsscan van de provincie staan vier van de zes signaalwaardes op oranje/rood. Om de ambities van het college te kunnen realiseren, is Leiden hoge schulden aangegaan. In de eigen prognoses stijgt de schuldquote naar 197% in 2024 – hoger dan elke andere (middel)grote gemeente. Dat maakt de gemeente kwetsbaar en legt een grote druk op de begroting; jaarlijks is Leiden 55 miljoen euro kwijt aan rente- en afschrijvingskosten.

Niet alleen de schulden zijn erg hoog; er zijn maar weinig gemeentes waar de lasten voor burgers en ondernemers hoger zijn dan in Leiden. De afgelopen jaren zijn de OZB, afvalstoffen- en rioolheffing en de parkeerbelastingen verhoogd. De OZB niet-woningen is de één na hoogste in heel Nederland.

Partij Sleutelstad wil een pas op de plaats maken; komende jaren mag de stijging van de lasten hooguit trendmatig zijn en wordt de stijging van de schuldenlast omgebogen. Het investeringsprogramma houden we kritisch tegen het licht. Indien er bezuinigd moet worden, ontzien we de zaken die voor Leidenaren het belangrijkst zijn: sociaal domein, veiligheid en betaalbare woningbouw.

Bij het opstellen van de begroting is een integrale benadering vereist. Politici mogen zich niet achter boekhoudkundige afspraken verschuilen voor hun politieke keuzes. Dat betekent dat het bij (structurele) tegenvallers binnen een programma ook mogelijk moet zijn om deze op te vangen door bijsturingen in andere programma’s.

De afspraak dat er geen extra geld naar het sociaal domein mag (‘het hek’) gaat van tafel. Deze afspraak heeft ertoe geleid dat de te lage rijksbijdrage voor jeugdzorg en maatschappelijke ondersteuning is afgewenteld op de mensen die het in onze stad het zwaarste hebben.

Binnen de begroting hebben het sociaal domein, veiligheid en het realiseren van betaalbare en sociale woningen prioriteit. Hier mag niet op worden bezuinigd, er moet juist geld bij. Indien bezuinigen nodig is, kijken we als eerste naar megalomane projecten, stadspromotie, de bijdrage aan het Bio Science Park, cultuur en overhead.

Leiden koerst af op de hoogste schuldquote van alle gemeentes in Nederland (197% in 2024) – oftewel ruim 1 miljard euro.

Partij Sleutelstad wil de groeiende schuldenlast beperken door het faseren en schrappen van megalomane projecten. Hierdoor komt structureel meer ruimte vrij in de begroting en wordt de financiële positie van de gemeente minder kwetsbaar. Na de verkiezingen houden we alle grote investeringen kritisch tegen het licht. De Leidse Ring Noord (150 miljoen euro) schrappen we als eerste.

De bekostiging van grote projecten met leningen leggen een grote druk op de begroting en beperken de ruimte van toekomstige gemeenteraden. Partij Sleutelstad wil daarom dat de belastingbetaler zich kan uitspreken over grote projecten van meer dan €40 miljoen via een referendum.

Leiden moet zich weerbaar maken tegen onverwachte tegenvallers en financiële risico’s. De gemeente moet daarom voldoende middelen aanhouden voor de risico’s die zij loopt (weerstandsvermogen). Overwogen moet worden om de weerstandsratio te verhogen van 1,0 naar 1,5. De huidige hoge rentebuffer wordt gehandhaafd.

In de begrotingsscan van de provincie staan 4 van de 6 alarmbellen op rood. Ook blijkt daaruit dat Leiden (veel) meer uitgeeft aan bepaalde taken dan vergelijkbare gemeentes. Partij Sleutelstad pleit voor een benchmark met vergelijkbare gemeentes door een onafhankelijke autoriteit.

Belastingen

Het huidige College van B&W heeft de gemeentelijke heffing voor burgers en ondernemers flink verhoogd. Partij Sleutelstad is tegen verdere verzwaring van de lasten. De komende jaren wordt de OZB hooguit gecorrigeerd voor inflatie. In Leiden introduceren we geen nieuwe belastingen.

Partij Sleutelstad vindt het een goede zaak dat de gebruikers van een gemeentelijke dienst hieraan geheel of gedeeltelijk meebetalen. Dit voorkomt dat deze diensten via de OZB worden doorberekend aan alle Leidse burgers en ondernemers. De afvalstoffenheffing, rioolheffing en parkeerbelasting mogen daarom kostendekkend zijn. Voorwaarde is wel dat de opbrengsten van deze doelbelastingen enkel worden ingezet voor het doel waarvoor ze geheven worden.

De hoge afvalstoffenheffing, rioolheffing en parkeerbelasting drukken vooral stevig op Leidenaren met een kleine beurs. De consequenties van de gemeentelijke heffingen voor lagere inkomensgroepen is een aandachtspunt voor Partij Sleutelstad. Voor minima wordt de ruimst mogelijke kwijtscheldingsregeling gehanteerd.

De ‘vervuiler betaalt’ is op zich een goed principe, maar moet wel doelmatig zijn en niet doorschieten. Criminelen mee laten betalen aan de kosten van handhaving via hogere boetes en dwangsommen is een prima idee; het afrekenen per vuilniszak werkt juist averechts doordat het de illegale dumping van huisafval in de hand werkt. Een korting op de rioolheffing voor mensen met een groene tuin is het overwegen waard.

Partij Sleutelstad wil de groeiende schuldenlast beperken door het faseren en schrappen van megalomane projecten. Hierdoor komt structureel meer ruimte vrij in de begroting en wordt de financiële positie van de gemeente minder kwetsbaar. Na de verkiezingen houden we alle grote investeringen kritisch tegen het licht. De Leidse Ring Noord (150 miljoen euro) schrappen we als eerste.