Autoluwe binnenstad: Het collegevoorstel gewogen

Partij Sleutelstad is voorstander van een autoluwe binnenstad. Dat maakt onze binnenstad groener, leefbaarder en mooier en biedt kansen om de verkeersveiligheid te verbeteren. Een autoluwe binnenstad gaat tegelijkertijd ook gepaard met uitdagingen en risico’s op het vlak van bereikbaarheid, parkeren en de toegankelijkheid van de binnenstad gepaard. Het collegevoorstel bevat helaas ook stevige tekortkomingen en haken en ogen en komt onvoldoende tegemoet aan bezwaren en zorgen van bewoners. PS heeft in de commissie- en raadsvergaderingen daarom ingezet op bijsturing waar nodig, maar dat heeft niet tot aanpassing geleid. Dat heeft er alles overziende toe geleid dat Partij Sleutelstad geen verantwoordelijkheid kan nemen voor het huidige voorstel.

Hieronder leggen we uit waarom we tot deze afweging kwamen.

Verkeer, economie, recreatie en wonen leggen elk een groot en conflicterend beslag op de schaarse openbare ruimte in de binnenstad. De compacte binnenstad is nooit ingericht voor een dergelijke vraag en dat leidt in de praktijk tot problemen. De Leidse Binnenstad prijkt daardoor op landelijke lijsten bovenaan voor wat betreft verstening, het fijnstof-gehalte en het aantal verkeersongevallen. Dat vereist een structurele oplossing. Al in de verkiezingscampagne heeft Partij Sleutelstad zich daarom uitgesproken voor een autoluwe binnenstad.

Met de ruimte die vrijkomt door de autoluwe binnenstad kan vervolgens de stad vergroend worden en de verkeersveiligheid verbeterd worden. Onlangs constateerde de rekenkamer dat Leiden achterloopt met de doelstellingen om te vergroenen; Partij Sleutelstad heeft daarom voorgesteld om de vrijkomende ruimte primair in te zetten om deze achterstanden weg te werken. Daarnaast stellen wij ook voor om de verkeersveiligheid en leefbaarheid te verbeteren door op en binnen de singel (met de Hooi- en Langegracht uitgezonderd) consequent de 30KM-norm te hanteren en handhaven. De wethouder heeft dit toegezegd.

Participatie

Voor Partij Sleutelstad kan een ingrijpend besluit als het autoluw maken van de binnenstad echter enkel samen met de stad tot stand komen. In het voorafgaande participatietraject is helaas slechts een zéér kleine minderheid (<1%) betrokken geweest. Bij veel burgers was het lopende traject onbekend. Daarbij komt dat het een patroon is dat verschillende ingrijpende besluiten zijn genomen die voor betrokkenen als een totale verrassing kwamen: het deprioriteren van de Zijlsingel voor de Zeeheldenbuurt, het verplaatsen van de busroute’s voor het Stationsgebied en het afsluiten van de Rijnzichtbrug voor Transvaal.

Sinds jaar en dag kampt de Zijlsingel bij de Zeeheldenbuurt met verkeersknelpunten en een onveilige verkeerssituatie. In 2015 heeft het toenmalige college en een raadsmeerderheid daarom toegezegd de problemen met een herinrichting aan te pakken. Daarvoor heeft de raad toen 6 miljoen euro voor gereserveerd. De buurt zou bij het begin betrokken worden.

Zonder enig overleg is hier echter van afgezien. Omdat de herinrichting niet haalbaar werd geacht is het project in 2018 on hold geplaatst en wordt het gereserveerde geld gebruikt om de autoluwe binnenstad te financieren. Een oplossing voor de problemen wordt op de lange baan geschoven. Ondanks de toezegging zijn bewoners hierbij op geen enkele wijze bij betrokken geweest. Sterker nog: er is niet eens over gecommuniceerd; zelfs niet nadat de buurtvereniging verhaal probeerde te halen over de stand van zaken. Dit heeft tot grote en volkomen terechte ergernis bij de buurtvereniging geleid.

Nadat Partij Sleutelstad en andere partijen dit hebben aangekaart in de commissie, heeft wethouder Ashley North toegezegd om excuses aan te bieden en om samen met de buurt te kijken welke aanpassingen er tegelijkertijd met het beheersplan wel kunnen uitgevoerd om de situatie te verbeteren. Partij Sleutelstad zal de voortgang nauw gezet blijven volgen.

Met de agenda autoluwe binnenstad wil de coalitie tevens al een besluit nemen over het verplaatsen van de busroute van de Stationsweg en Steenstraat naar het Schuttersveld. Daarmee doorkruist het college echter het participatietraject over de gebiedsvisie Stationsgebied, waar juist dit onderwerp een belangrijke rol speelt. Betrokkenen in het participatietraject hebben daarom verzocht om dit besluit uit te stellen.

Naar aanleiding van de motie fietsveilige Morsweg voert het college gesprekken met de wijkvereniging Transvaal. Toch kwam het besluit om dit najaar tijdens een proef de Rijnzichtbrug voor autoverkeer af te sluiten als een “konijn uit een hoge hoed” voor de buurt. Hoewel het positief is dat het college zo actief zoekt naar een oplossing en de buurt niet onwelwillend staat tegenover de proef, is het procedureel een slechte zaak dat een dergelijk ingrijpende keuze zonder betrokkenheid is genomen.

Tekenend was dat het college naar aanleiding van input van bewoners tot het voornemen kwam om het straatprofiel van de Garenmarkt te wijzigen, maar dat dit voor omwonenden als een totale verrassing kwam. Volgens een enquête die in reactie daarop door buurtbewoners is gehouden zouden omwonenden unaniem tegen zijn en heeft niemand deelgenomen aan het participatietraject (waarschijnlijk, gezien het extreem lage aantal deelnemers).

Parkeren:

Met de agenda autoluwe binnenstad worden een groot aantal parkeerplaatsen in de openbare ruimte verwijderd. Dat biedt ruimte voor groen en verfraaiing van de stad, maar vereist ook dat er voldoende realistische alternatieven worden gecreëerd. Bijvoorbeeld door bewonersparkeerplaatsen in publieke parkeergarages. Er is nu echter nog onvoldoende zicht op alternatieven, met name voor bewoners. Twee derde van de bewoners is bezorgd dat er een tekort aan parkeerplaatsen voor bewoners ontstaat.

Bereikbaarheid

Onderdeel van de agenda autoluwe binnenstad is het verplaatsen van de busroutes en een proef met het afsluiten van de Turfmarkt en de Rijnzichtbrug. Hoewel we blij zijn met dat het college zo snel en serieus aan de slag gaat met het fietsveilig maken van de Morsweg, is Partij Sleutelstad ook bezorgd over de gevolgen voor de bereikbaarheid. De tijdelijke afsluiting van de Churchillbrug en Julius Caesarbrug leidde vorig jaar tot problemen.  

Toegankelijkheid binnenstad voor mindervaliden

De autoluwe binnenstad brengt in het bijzonder ook risico’s met zich mee voor de mobiliteit van mindervaliden. Het is belangrijk dat er voor gewaakt wordt dat de plannen niet ten koste gaan van de toegankelijkheid voor deze groep. Naar aanleiding van technische vragen van Partij Sleutelstad heeft de wethouder toegezegd dat het aantal invalidenparkeerplaatsen niet zal worden verminderd en dat alle delen van de binnenstad toegankelijk blijven voor invalidentaxi’s. Daarnaast zal het college het Platform Gehandicapten Leiden betrekken bij de verdere uitwerking van de plannen.

Bijsturen

De tekortkomingen in het collegevoorstel vereisen dat de raad op deze vlakken bijstuurt. Partij Sleutelstad heeft daarom samen met andere partijen verschillende voorstellen gedaan:

Door de coalitiepartijen zijn echter alle wijzigingsvoorstellen weggestemd; vaak met een expliciet beroep op het coalitieakkoord.

Afsluitend

Partij Sleutelstad had graag haar stem gegeven aan de autoluwe binnenstad, maar dit voorstel bevat teveel haken en ogen, komt onvoldoende tegemoet aan bezwaren en zorgen en doet geen recht aan de inbreng van bewoners. Dat brengt ook het daadwerkelijk slagen van de autoluwe binnenstad in gevaar. Partij Sleutelstad heeft daarom tegen het voorstel in de huidige vorm gestemd. Bij de uit deze Agenda voortvloeiende besluiten zal Partij Sleutelstad zich inzetten om de plannen alsnog ten positieve bij te sturen.

 Zie ook: De bijdrages van Maarten Kersten in de raadsvergadering en Thijs Vos in de commissievergadering