Partij Sleutelstad teleurgesteld over besluitvorming kunstwerk Glas-in-Beton

© Hans Schuurman

Het iconische wederopbouwkunstwerk ’Glas in beton’ van Jan Meine Jansen wordt niet behouden in het Morspoortgebied. Partij Sleutelstad is teleurgesteld dat een variant van de Historische Vereniging Oud Leiden, de erven en andere betrokkenen om het kunstwerk te redden geen serieuze kans heeft gekregen omdat er door het college al praktisch onomkeerbare planologische beslissingen zijn genomen.

Het wederopbouwkunstwerk – als icoon voor de in Leiden ontstane kunststroming ‘De Stijl’ – bevindt zich op dit moment in het Oude Belastingkantoor en is van grote culturele waarde. Omdat het Oude Belastingkantoor plaats gaat maken voor vijfhonderd woningen moet het kunstwerk óf een nieuwe plek krijgen óf gesloopt worden. Hoewel de gemeenteraad eerder haar wens voor behoud van het kunstwerk opnam in gebiedsvisies, viel het stadsbestuur uiteindelijk terug op de sloop. Andere inpandige opties waren volgens haar niet mogelijk.

Als reactie op het sloop-voornemen heeft de Historische Vereniging Oud Leiden (HVOL) gezamenlijk met de erven en architecten een variant uitgewerkt waarin het kunstwerk in het Morspoortgebied behouden kan worden door het kunstwerk tussen twee bouwblokken te plaatsen. Daarbij werd aangeboden dat de HVOL zelf in fondsenwerving zou kunnen voorzien. Wel zouden hiervoor twee bouwblokken verschoven moeten worden in het bestemmingsplan; een wijziging die door de wijkvereniging Transvaal ondersteund werd.

Partij Sleutelstad was erg gecharmeerd van het initiatief van de HVOL en anderen om het kunstwerk op deze manier in het gebied te behouden. Tijdens de vergadering van de raadscommissie Stedelijke Ontwikkeling bleek echter dat de planologische kaders die het college had voorgelegd praktisch onomkeerbaar zijn. Bij aanpassing daarvan zou het bestemmingsplan volgens het college terug naar de onderzoeksfase moeten waardoor het bestemmingsplan dit jaar niet meer vastgesteld zou kunnen worden met als gevolg dat Leiden een woningbouw-subsidie van vier miljoen euro zou mislopen en de komst van vijfhonderd betaalbare woningen in gedrang zou komen.

Dat is een risico dat Partij Sleutelstad niet wil dragen. Fractievoorzitter Thijs Vos steekt zijn frustratie over de valse keuze die het college heeft gecreëerd echter niet onder stoelen en banken: “Het was nota bene het college die er bij de raad op had aangedrongen om inhoudelijke wensen en bedenkingen pas bij het bestemmingsplan aan de orde te stellen (en niet al bij het grondexploitatie), terwijl we nu volgens hetzelfde college geen wijzigingen meer kunnen aanbrengen aan het bestemmingsplan. Daarmee heeft het college een vals dilemma gecreëerd: betaalbare woningen of behoud van het kunstwerk. Maar als de variant van de HVOL eerder was onderzocht had het wel in het bestemmingsplan meegenomen kunnen worden. Als gemeenteraad hebben we nu alleen op papier een keuze.”

Hoewel het kunstwerk niet in het Morspoortgebied behouden zal blijven, zal het naar aanleiding van het commissiedebat toch niet direct gesloopt worden. Het college heeft als compromis aangeboden om met de belanghebbenden naar een andere locatie te zoeken en het kunstwerk tot eind 2024 op te slaan (gefinancierd vanuit fondsenwerving). Volgens de HVOL komt dit echter praktisch neer op sloop, omdat geen enkel fonds de kosten van tijdelijke opslag gaat financieren.