Leidse partijen in debat over coalitieakkoord 2022-2026

Dank voorzitter.

Vanavond hebben we het bij dit agendapunt over de duiding van de verkiezingsuitslag, het formatie en informatieproces en het akkoord dat de vier partijen met elkaar hebben gesloten.

Over al deze zaken heb ik veel te zeggen. Op sociale media en in de pers hebben we ook al de nodige kritische noten gekraakt over het advies van de informateurs en de keuzes in het formatieproces. Gezien de beperkte spreektijd zal ik mij echter beperken tot een reactie op het nieuwe beleidsakkoord.

Ik wil eerst wel middels een motie het voorstel doen om gezamenlijk als raadsfracties het informatieproces te evalueren en daar met het oog op de toekomst lessen uit te trekken. In de publieke uitlatingen van partijen is erg wisselend gereageerd op de aard van het informatieproces – van lovend tot negatief. Het lijkt ons goed om het daar met elkaar over te hebben.

Dan nu naar het akkoord zelf. Het moge duidelijk zijn dat dit niet het akkoord van Partij Sleutelstad is, maar we willen vanaf deze plaats desalniettemin GroenLinks, D66, PvdA en CDA feliciteren met het door hun bereikte akkoord.

De achtergrond waarin we dit akkoord moeten zien is de steeds grotere kloof tussen het stadhuis en grote delen van de samenleving en een onder druk staande bestaanszekerheid.  Bij de afgelopen verkiezingen was de opkomst historisch laag. In verschillende wijken dreigen mensen massaal af te haken.

Van het nieuwe stadsbestuur hadden we dan ook een groot offensief verwacht om de kloof tussen gemeente en Leidenaar te dichten. Om bruggen te bouwen en kanalen te graven. Grote ambities om de inspraak en zeggenschap van Leidenaren te vergroten.

Dat zien we niet terug in het coalitieakkoord. We missen de erkenning dat Leidenaren aan het afhaken zijn en de urgentie om daar wat aan te doen. Het is vooral meer van hetzelfde.

Op het vlak van participatie en inspraak lijken we vooral voort te gaan modderen op de oude weg. Terwijl de afgelopen jaren het bij participatie en inspraak keer op keer tot onvrede en conflicten heeft geleid.

Wel goed is dat het nieuwe stadsbestuur de eerder aangenomen motie van Partij Sleutelstad voor een burgerberaad over de energietransitie gaat uitvoeren. Maar dat beperkt zich slechts tot één onderwerp. Er is meer nodig.

Bijvoorbeeld op het vlak van de participatie bij bouwprojecten. De voorgaande jaren stonden niet bewoners, maar projectontwikkelaars centraal. Dat heeft tot veel onvrede en conflicten geleid. De afgelopen weken hebben we in de commissie Stedelijke Commissie allemaal de voorbeelden gehoord.

De uitvoering van participatietrajecten zou niet aan projectontwikkelaars – die zelf belang bij het project hebben – moeten worden overgelaten. En participatie zou zich nooit mogen beperken tot de kleur van de wipkip en het soort struiken, zoals nu vaak het geval, maar juist over de bepalende elementen va een project moeten gaan.

In onze motie leggen we de uitvoering van participatie weer zoveel mogelijk bij de gemeente en roepen we het college op om juist over belangrijke zaken als het volume en de hoogte bewoners mee te laten praten.

Dan bestaanszekerheid. Die staat voor veel Leidenaren ontzettend onder druk. Door de exploderende energiekosten, de bizar hoge huren, de boodschappen die steeds duurder worden. Maar ook door de bijdrage van het vorige college, door zowel de lokale lasten te verhogen als forse bezuinigingen in het sociaal domein uit te voeren.

We schrokken dan ook wel erg toen we in de paragraaf over het sociaal domein lazen dat het beleid van het vorige college zou worden voortgezet. Die bezuinigingen hadden gewoon moeten worden teruggedraaid. Door de budgetplafonds in de jeugdzorg had een streep moeten gaan.

Leidenaren hebben niet voor niks in grotere getallen dan ooit op sociale partijen gestemd.

Maar wat krijgen we: om haar plannen te financieren gaat het nieuwe stadsbestuur de lokale lasten wéér verhogen. Ook de Leidenaren die net boven de bijstandsnormen zitten mogen meebetalen.

In een tijd dat alles duurder wordt en steeds meer mensen moeite hebben om het einde van de maand te halen, is het nog verder verhogen van de lokale lasten echt onverkoopbaar.

Partij Sleutelstad zal daar niet mee instemmen.

Gelukkig is het niet alleen kommer en kwel. We willen daarom met een positieve noot eindigen. Partij Sleutelstad is blij met bijvoorbeeld het aannemen van meer boa’s en de actieve inzet op het vlak van energiearmoede.

Het hoofdstuk over betaalbaar bouwen verdient complimenten. Bij nieuwbouw moet 70% van de woningen betaalbaar zijn: 35% sociaal en 35% middensegment. Het verkopen van sociale huurwoningen wordt tot een minimum teruggebracht en er komt een opkoopbescherming. Heel goed.

Wij willen hier echter wel een aanscherping aan brengen. In Leiden is namelijk een groot tekort aan betaalbare koopwoningen. Zelfs met dubbel modaal is het nauwelijks mogelijk om een geschikte koopwoning te vinden. Daarom dienen we samen met de VVD en SvL een voorstel in dat vraagt om binnen het middensegment ook een minimumpercentage betaalbare koopwoningen aan te wijzen.