Begrotingsdebat: Partij Sleutelstad kiest voor bestaanszekerheid, leefbaarheid, veiligheid en lagere lasten

“2022 is voor veel Leidenaren een rampjaar. Energie. Je huur of hypotheek. Zelfs de dagelijkse boodschappen. Alles wordt duurder,” bracht fractie Thijs Vos in tijdens het begrotingsdebat: “Talloze Leidenaren halen daardoor alleen nog met moeite het einde van de maand. Of komen daar überhaupt niet meer uit. Ook middeninkomens. Middenstanders staan massaal op omvallen.”

Partij Sleutelstad vindt dat in deze context de gemeente duidelijke keuzes moet maken. Als zoveel Leidenaren moeten besparen om het einde van de maand te halen, moet de gemeente ook scherp naar zichzelf kijken. Dat gebeurd echter niet. De gemeente steekt zich voor ruim één miljard euro in de schulden. Hoewel deze investeringsagenda al in de vorige periode is ingezet, worden de gevolgen nu pijnlijk duidelijk. Door deze grote schuld is de gemeente per jaar bijna 60 miljoen euro kwijt aan afschrijvingen en bijna 20 miljoen aan rente. Om prijsstijgingen op te vangen moet eveneens 14 miljoen worden uitgetrokken.  

Door het college wordt niet gekeken naar het temperen van deze investeringsagenda. Er worden juist nog extra investeringen aan toegevoegd. Ondanks dat er dit jaar sprake is van een ongekend hogere bijdrage vanuit het rijk, komt hiervan nauwelijks iets terecht aan bestaanszekerheid, isoleren of om het aanbod aan betaalbare woningen te vergroten.

Geen verhoging van de lokale lasten

De Leidenaar krijgt wel een hogere rekening op de mat. De afvalstoffen- en rioolheffing worden verhoogd om duurzaamheidsambities te financieren. Lage- en middeninkomens gaan verhoudingsgewijs het meest extra betalen.

Voor Partij Sleutelstad is dat onverkoopbaar: “Terwijl zoveel Leidse huishoudens en ondernemers enorm moeten besparen om het einde van de maand te halen, kun je niet de rekening voor je politieke keuzes bij lage en middeninkomens neerleggen.”

Partij Sleutelstad heeft daarom samen met de VVD een voorstel ingediend om de afvalstoffen- en rioolheffing niet te verhogen. Daarnaast hebben we een amendement van de VVD gesteund om ook voor de OZB een nullijn te hanteren in 2023.

Lagere energierekening door isolatie-offensief

De gigantische stijging van de energiekosten vormt de grootste aantasting van de bestaanszekerheid van Leidenaren. Partij Sleutelstad heeft daarom voorgesteld om in navolging van Amsterdam een groots isolatie-offensief uit te voeren. Door woningen te isoleren slaan we drie vliegen in één klap: een lagere energierekening, Leidenaren zitten er ’s-Winters warmer bij en een lagere CO²-uitstoot.

In de begroting wordt wel gesproken over isoleren, maar wordt er geen geld voor uit getrokken. De rijksbijdrage tot 2024 is slechts 5 ton. Slechts een schijntje van het bedrag dat nodig is voor een serieus isolatie-offensief. Tegelijkertijd worden er wel honderden miljoen aan asfalt uitgegeven. Partij Sleutelstad heeft voorgeteld om het tracédeel Willem de Zwijgerlaan en het geld dat dit oplevert (30 miljoen) te steken in een isolatie-offensief. Zo kunnen er echt stappen worden gezet.

Herstel van de collectieve zorgverzekering

Partij Sleutelstad heeft ook voorgesteld om de bezuiniging op de collectieve zorgverzekering  terug te draaien. Tijdens het vorige college is de gemeentelijke bijdrage aan de polis van minima gehalveerd. Zij zijn daardoor gemiddeld €180,- meer kwijt. Die bezuiniging was in 2019 al pijnlijk, maar in de huidige koopkrachtcrisis staat hun bestaanszekerheid alleen maar meer onder druk. Dit voorstel werd samen met de SP ingebracht.

Meer geld voor veiligheid

Veiligheid is eveneens een ondergeschoven kindje in de begroting. Het budget voor de Stedelijke Jeugdaanpak in de Stevenshof loopt in 2023 af. Datzelfde geldt voor het extra geld dat op initiatief van Partij Sleutelstad vrijgemaakt werd voor BIBOB-onderzoeken naar ondermijnende criminaliteit. Partij Sleutelstad heeft voorgesteld om voor beiden ook in de komende jaren budget te reserveren.

Verder heeft Partij Sleutelstad voorstellen van de VVD mede ingediend voor het afromen van crimineel geld en over straatintimidatie.

Sport, spel en goede onderwijshuisvesting voor Leidse kinderen

Samen met andere partijen hebben we ten slotte voorstellen ingediend voor sport, spel en goede onderwijshuisvesting voor Leidse kinderen:

• Met de PvdA hebben we het initiatief voor een voorstel genomen om te onderzoeken of we de 3 Octoberhal kunnen behouden voor extra sport- en beweegaanbod en niet nu al te slopen.
• We hebben voorstellen van D66 en VVD mede ingediend om veilige en fatsoenlijke onderwijshuisvesting te waarborgen.
• Ten slotte hebben we ook een voorstel van D66 mede ingediend om de deelname van kinderen aan sport te stimuleren.

Hoe we deze voorstellen betalen

Met deze voorstellen maken we duidelijk andere keuzes dan het college in de begroting voorstel. Dat kost uiteraard geld. Dat doen we in de begroting bijna 40 miljoen euro een andere bestemming te geven. Op die manier blijft de begroting in evenwicht en de behoedzaamheidsmaatregelen onaangetast.

• Het isolatie-offensief financieren we door het tracédeel Willem de Zwijgerlaan te schrappen. De herinrichting van dit tracédeel levert nauwelijks reistijdwinst op, maar kost wel 30 miljoen. Het asfalt is in goede staat en kan nog decennia mee.
• De nullijn voor de afvalstoffen- en rioolheffing (€ 1,7 miljoen) dekken we in 2023 door het budget voor de autoluwe binnenstad te verlagen. Vanaf 2024 en verder dekken we dit structureel door van niet-ingezeten met een tweede woning een hogere belastingbijdrage te vragen.
• Het herstel van de collectieve zorgverzekering (€ 925.000 structureel) is mogelijk door de subsidie aan het Bio Science Park te verlagen. Het Bio Science Park kan prima met een tandje minder belastinggeld.
• De verlenging van de Stedelijke Jeugdaanpak (2024: €80.000,-) en de aanpak van ondermijning (2024-2025: €158.000,-) financieren we met de incidentele meevaller van 3 miljoen. We streven naar een structurele financiering op de lange termijn.
• Het onderzoek naar behoud van de 3 October-hal en de deelname aan sport worden eveneens gedekt met deze incidentele meevaller.

Eindresultaat

De raad heeft ingestemd met onze voorstellen voor het verlengen van de Stedelijke Jeugdaanpak in de Stevenshof en de aanpak van ondermijning. Deze waren opgenomen in een verzamelamendement, een compromis tussen de fracties over de besteding van de incidentele meevaller van 3 miljoen. Met het bereikte compromis had Partij Sleutelstad overigens moeite; uiteindelijk hebben we hier echter wel mee ingestemd (daarover lees je hier meer). De moties over de 3 October-hal en toegankelijkere sport en één van de moties over onderwijshuisvesting hebben eveneens meerderheid behaald.

De voorstellen voor een isolatie-offensief, de terugkeer van de collectieve zorgverzekering en het niet verhogen van de lokale lasten zijn allen afgewezen. Dat gold overigens voor alle financiële voorstellen die door de oppositie zijn ingediend en geen onderdeel waren van het verzamelamendement (afgezien van een publiekscampagne van €5.000,-).

Het eindoordeel van Partij Sleutelstad over de begroting blijft daarmee klip en klaar, zoals fractievoorzitter Thijs Vos duidelijk maakte in zijn stemverklaring: “Torenhoge schulden. Het weer verhogen van de lokale lasten, vooral voor lage- en middeninkomens. En een investeringsagenda van 1 miljard, terwijl voor het aanpakken van de problemen van gewone Leidenaren nauwelijks geld beschikbaar is. Hier kunnen we nooit akkoord mee gaan. We hebben de uitgestoken hand zeer gewaardeerd, maar het gaat ons om de inhoud. Wij stemmen met overtuiging tegen.”